Zorza polarna w Norwegii – kiedy i gdzie zobaczyć?

Zorza polarna to jedno z najbardziej niezwykłych zjawisk, któremu do dziś przypisuje się właściwości magiczne. W epoce wikingów mówiono, że tajemnicze światło pochodzi ze zbroi i mieczy Walkirii, które tańczyły po niebie, a Saamowie interpretują zorzę jako duchy zmarłych. Wśród najlepszych miejsc do podziwiania zorzy znajduje się Północna Norwegia, szczególnie okolice Tromsø. Gdzie warto polować na zorzę polarną i kiedy jest najlepszy czas na taką wycieczkę?

Dlaczego zorza pojawia się na północy?

Choć zdarza się, że zorze są widoczne nawet w krajach śródziemnomorskich, najbardziej efektowne i najczęstsze są zorze polarne na północy (aurora borealis) i południu (aurora australis). Nie tak dawno, bo jeszcze w październiku 2024 roku zorza pojawiła się nad Polską – był to efekt silnej burzy magnetycznej, która odgrywa główną rolę w powstawaniu tego zjawiska.

Wskutek aktywności Słońca dochodzi właśnie do burzy magnetycznej, podczas której uwalniany jest wiatr słoneczny, czyli protony i elektrony pędzące z ogromną prędkością ku Ziemi. Następnie przedzierają się one przez ziemskie pole magnetyczne i trafiają do atmosfery, wchodząc w reakcję z tlenem, azotem lub wodorem – w ten właśnie sposób powstaje zorza polarna, a za jej kolor odpowiadają wspomniane wyżej gazy. Najczęściej obserwujemy zorzę zieloną, która jest efektem reakcji z tlenem, a wszystko to dzieje się ok. 100 kilometrów nad naszymi głowami.

Ale dlaczego trzeba jechać aż na daleką północ, by podziwiać efektowną zorzę? Otóż aurora pojawia się na wysokich szerokościach geograficznych, gdyż ziemskie pole magnetyczne kieruje protony i elektrony w stronę biegunów. Oprócz Norwegii popularne miejsca do podziwiania zorzy to także Islandia, Szkocja, Finlandia, Grenlandia, Alaska i Kanada.

Kiedy są zorze polarne w Norwegii?

Aby zobaczyć zorzę polarną w Norwegii, trzeba wybrać odpowiedni czas. Pamiętaj, że jest to zjawisko naturalne, dlatego nigdy nie ma 100% pewności, że konkretnej nocy zobaczymy zorzę. Nic więc dziwnego, że szukanie zorzy często nazywa się „polowaniem”. Warto więc spędzić kilka dni w obszarze zorzy polarnej, by zwiększyć prawdopodobieństwo jej ujrzenia.

Największa szansa na zaobserwowanie tego zjawiska przypada na okres od września do końca marca, najczęściej między godziną 23:00 a 2:00. Statystycznie najwięcej burz magnetycznych dociera na półkulę północną w okolicy równonocy jesiennej (21 września) i równonocy wiosennej (21 marca). Na północy występują zjawiska dnia polarnego i nocy polarnej, dlatego nie ma sensu polować na zorzę od maja do lipca, kiedy niebo przez całą dobę jest jasne.

Jak jeszcze zwiększyć szanse na ujrzenie zorzy?

• Unikaj pełni księżyca i miejsc z dużą ilością światła, które mogą znacznie pogorszyć wrażenia.
• Unikaj miejsc z dużym zachmurzeniem i wybieraj bezchmurne noce.
• Korzystaj z aplikacji ułatwiających przewidywanie zorzy, np. Norway Lights lub My Aurora.
• Zachowaj cierpliwość – w końcu szukanie zorzy to prawdziwa przygoda!

Gdzie szukać zorzy w Norwegii?

Wiesz już, kiedy są zorze polarne w Norwegii. Czas znaleźć najlepsze lokalizacje do oglądania aurory! W większości popularnych miejsc dostępne są oferty wycieczek zorganizowanych. Czy warto z nich korzystać? To zależy. Północna Norwegia w sezonie „zorzowym” oferuje dość trudne warunki, dlatego jeśli nie znasz okolicy, dobrym pomysłem będzie zaufanie doświadczonemu przewodnikowi, który wie, gdzie szukać i jak zadbać o bezpieczeństwo. Pamiętaj, że aby zobaczyć zorzę, najczęściej trzeba wyjechać za miasto, najlepiej w okolice pozbawione sztucznego oświetlenia.

Tromsø

Okolice Tromsø, czyli największego miasta w północnej Norwegii, są chyba najpopularniejszą lokalizacją wśród łowców zorzy polarnej. Miasto leży za kołem podbiegunowym, lecz dzięki silnemu wpływowi Prądu Północnoatlantyckiego klimat tu nie jest szczególnie surowy. Noc polarna w Tromsø trwa od 27 listopada do 19 stycznia, dlatego jest to najlepszy czas, by zobaczyć zorzę. Dzień polarny zaczyna się dopiero 19 maja i trwa do 27 lipca, więc łowcy aurory przyjeżdżają tu również w lutym, marcu, na początku kwietnia, pod koniec września i w październiku. Jedno z najlepszych miejsc z widokiem na panoramę miasta i zorzę polarną znajduje się na górze Storsteinen (421 metrów n.p.m.) – można tam wjechać kolejką linową Fjellheisen lub wejść po 1200 kamiennych stopniach. Podczas pobytu w Tromsø koniecznie zobacz też słynną Katedrę Arktyczną (Ishavskatedralen), której kształt przywodzi na myśl góry lodowe. Mówi się, że kształt kościoła inspirowany jest skalną wyspą Håja w Tromsø.

Lofoty

Zorza polarna w Norwegii jest widoczna również z archipelagu Lofotów, uważanego za jedno z najpiękniejszych miejsc w całym kraju. Lofoty słyną z uroczych wiosek rybackich, a turyści mogą się zatrzymać w tradycyjnych nadmorskich chatkach rorbu i podziwiać zorzę z własnego balkonu. Lofoty to także białe piaszczyste plaże, takie jak Uttakleiv, Gimsøystranda czy Rambergstranda. Głównym węzłem komunikacyjnym regionu jest miasto Svolvær, które oferuje szeroką gamę hoteli, sklepów, barów i restauracji. To także wymarzone miejsce dla miłośników sportu i rekreacji – możesz tu łowić ryby, uprawiać narciarstwo alpejskie, jeździć konno, wędrować, pływać kajakiem, a nawet jeździć psim zaprzęgiem. Dzień polarny na Lofotach trwa od 28 maja do 14 lipca, a noc polarna od 7 grudnia do 6 stycznia. Najlepszym czasem na wizytę jest – podobnie jak w pozostałych lokalizacjach – okres od września do końca marca.

Alta

Alta, położona w samym sercu Altafjordu, jest największym miastem okręgu Finnmark i nosi przydomek „Miasta Zorzy Polarnej”. Najlepsze miejsca do oglądania zorzy w Alcie to punkt widokowy Komsatoppen (blisko centrum), plaża Lathari (ok. 9 km od centrum) i Suolovuopmi na skraju płaskowyżu Finnmarskvidda. Alta to nowoczesne miasto otoczone górami i arktyczną tundrą, a niektóre z pierwszych badań naukowych nad zorzą polarną prowadzono właśnie w Alcie. To tutaj w 1899 roku otwarto też pierwsze na świecie obserwatorium zorzy, które działało do 1926 roku. Jeśli dopisze Ci szczęście, w Altafjordzie zobaczysz orki i humbaki. Co roku zimą powstaje w Alcie słynny lodowy hotel Sorrisniva Igloo Hotel czynny od 20 grudnia do 7 kwietnia. Do jego budowy wykorzystuje się 250 ton lodu i 7000 m³ śniegu. Podczas podróży do Alty koniecznie odwiedź też imponującą Katedrę Zorzy Polarnej (Nordlyskatedralen). Dzień polarny w Alcie przypada na okres od 16 maja do 26 lipca, a noc polarna trwa od 25 listopada do 17 stycznia.

Przylądek Północny

Norweski Nordkapp, czyli Przylądek Północny nad Morzem Barentsa, jest uznawany za najbardziej wysunięty na północ przylądek w Europie (choć w rzeczywistości jest nim pobliski przylądek Knivskjellodden, jednak nie prowadzi do niego żadna droga). Duży górski płaskowyż w okręgu Finnmark jest zakończony wpadającym do morza 307-metrowym klifem. Najlepsze miejsca do podziwiania zorzy polarnej to płaskowyż Nordkapplatået, łukowa formacja skalna Kirkeporten (nazywana „oknem na zorzę”) w Skarsvåg oraz punkty widokowe Storfjellet i Tufjord. Najbliższe miasto to Honningsvåg, ze sklepami, restauracjami i hotelami. Symbolem Nordkapp jest stalowa rzeźba w kształcie globusa. Dzięki swojemu położeniu siła zorzy polarnej tak właściwie nie ma znaczenia, o ile niebo jest czyste, dlatego wycieczka na Nordkapp daje duże szanse na zrealizowanie marzenia o ujrzeniu aurory. Dzień polarny trwa tutaj od 12 maja do 32 lipca, a noc polarna przypada na okres od 20 listopada do 22 stycznia.

Gdzie jeszcze polować na zorzę?

Tromsø, Lofoty, Alta i Przylądek Północny to tylko kilka miejsc, które słyną z zorzy polarnej. Zjawisko to możesz również podziwiać w innych rejonach Norwegii, takich jak Bodø, Senja, Kirkenes, Helgeland, Narvik, okolice fiordu Lyngen, Varanger czy Vesterålen. Jeśli marzy Ci się prawdziwa wyprawa na północ, zorzę polarną zobaczysz też na Svalbardzie – najlepszą lokalizacją jest Longyearbyen, miasto położone 900 kilometrów od norweskiego lądu i 1300 kilometrów od bieguna północnego. Najlepiej przyjechać tu w październiku lub lutym, by podziwiać wyjątkowe niebieskie światło arktyczne w ciągu dnia i zorzę polarną w nocy.