Tłumacz też autor. Polscy tłumacze literatury skandynawskiej

W ostatnich latach coraz więcej mówi się o tłumaczach literatury, bez których nie moglibyśmy czytać skandynawskich książek po polsku. Niektóre wydawnictwa zamieszczają nawet nazwiska tłumaczy na okładce, mniejszą czcionką pod nazwiskiem autora. Poznaj najlepszych tłumaczy literatury norweskiej, duńskiej i szwedzkiej w Polsce!

Iwona Zimnicka

To absolutna królowa wśród tłumaczy literatury norweskiej i duńskiej. Urodzona w 1963 roku Iwona Zimnicka jest absolwentką filologii norweskiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Należy do Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich, a od 1990 roku jest tłumaczką przysięgłą języka norweskiego. Na koncie ma wiele zaszczytnych nagród i odznaczeń, takich jak Królewski Norweski Order Zasługi (1996 i 2022) czy Srebrny Krzyż Zasługi (2002) za popularyzowanie kultury norweskiej w Polsce. W 2000 roku została wpisana na Listę Honorową IBBY za przekład książki Josteina Gaardera Hej! Czy jest tu kto? Współpracuje z wieloma wydawnictwami i tłumaczy ogromne ilości literatury (ponad 200 tytułów w dorobku). Nazwisko Zimnickiej można śmiało traktować jako znak jakości. Przetłumaczyła książki takich autorów, jak choćby Tove Ditlevsen, Roy Jacobsen, Jo Nesbø, Jostein Gaarder, Karl Ove Knausgård, Linn Ullmann, Lars Saabye Christensen, Aksel Sandemose, Åsne Seierstad czy Margit Sandemo. To dzięki niej znamy Świat Zofii Gaardera, Moją walkę Knausgårda, cykl Harry Hole Nesbø czy Sagę o ludziach lodu Sandemo. Tłumaczy literaturę dla dzieci i dla dorosłych.

Anna Marciniakówna

Tłumaczka ze szwedzkiego i norweskiego, archeolożka, dziennikarka i skandynawistka. Ukończyła Uniwersytet Ludowy w szwedzkiej Kirunie na kierunku kultura i języki skandynawskie. Za zasługi dla promowania kultury norweskiej została odznaczona Krzyżem Rycerskim Orderu Króla Olafa. W 2022 roku otrzymała Nagrodę ZAiKS-u za przekłady literatury obcej na język polski. Dzięki Marciniakównie możemy w Polsce czytać klasyków, takich jak Knut Hamsun, Tarjei Vesaas czy Henrik Ibsen. W jej dorobku znajdziemy również tłumaczenia słynnych skandynawskich sag, takich jak Saga o ludziach lodu Margit Sandemo (wspólnie z Iwoną Zimnicką), Dziedziczka z Alvestad Elin Brend Johansen, Thea z Dalekiej Północy Trine Angelsen czy Zapomniany ogród Merete Lien. Jest polską tłumaczką Kwartetu klimatycznego Mai Lunde, Księgarza z Kabulu Åsne Seierstad, Nory Henrika Ibsena i Głodu Knuta Hamsuna. Marciniakówna to nie tylko tłumaczka, lecz również autorka książek Słońce od północy. Laponia, Wyspa ognia i lodu. Islandia, Republika Islandii i Antologia współczesnej prozy norweskiej. W jej dorobku znajdziemy ponad 200 przekładów.

Karolina Drozdowska

Literaturoznawczyni i tłumaczka z języka norweskiego związana z Uniwersytetem Gdańskim, rocznik 1985. Specjalizuje się w dramacie norweskim, szczególnie w twórczości Jensa Bjørneboe, a także w najnowszej prozie norweskiej oraz teorii i praktyce przekładu. Należy do Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury i Bałtyckiego Stowarzyszenia Tłumaczy. W 2022 roku została uhonorowana nagrodą dla tłumaczy literackich NORLA. W jej bibliografii znajdziemy ponad 100 przełożonych książek. Zwróć uwagę na to nazwisko, jeśli szukasz nowej prozy norweskiej – jej dorobek obejmuje takie nazwiska, jak Marie Aubert, Lotta Elstad, Linn Strømsborg, Lars Mytting, Victoria Kielland, Klara Hveberg, Nina Lykke, Anne B. Ragde czy Helga Flatland. Przetłumaczyła również scenariusze do serialu SKAM, które ukazały się w czterech tomach nakładem wydawnictwa Rebis. Wspólnie z Małgorzatą Rost przełożyła przewodniki po dojrzewaniu Dziewczyńskie sprawy i Chłopackie sprawy autorstwa Niny Brochmann i Ellen Støkken Dahl.

Justyna Czechowska

Tłumaczka ze szwedzkiego i norweskiego, rocznik 1979. Współzałożycielka Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury, Fundacji na rzecz Badań Literackich i Gdańskich Spotkań Literatury Odnalezione w tłumaczeniu. Studiowała literaturoznawstwo, kulturoznawstwo i slawistykę na uniwersytetach w Göteborgu, Sztokholmie i Uppsali. W 2023 roku otrzymała prestiżową Nagrodę Akademii Szwedzkiej przyznawaną za „wartościową interpretację poezji i prozy szwedzkiej na język obcy”. To dzięki niej możemy czytać po polsku książki Therese Bohman, Kristin Berget, Agnety Pleijel, Johanne Lykke Holm, Niny Wähä, Idy Linde, Stiga Dagermana czy Tove Jansson. Do tej pory przetłumaczyła blisko 50 książek.

Milena Skoczko-Nakielska

Absolwentka skandynawistyki na Uniwersytecie Gdańskim, tłumaczka przysięgła języka norweskiego i tłumaczka literatury norweskiej, rocznik 1973. Współpracuje z wydawnictwem Marginesy, dla którego tłumaczy skandynawskie książki popularnonaukowe:

• Hilde Østby Dlaczego marzyciele uratują świat, czyli co nauka o mózgu mówi na temat kreatywności,
• Tor Åge Bringsværd Hau. Psy, pieski i bestie w baśniach, mitach i wierzeniach,
• Kaja Nordengen Mózg ćwiczy,
• Kaja Nordengen Mózg jak brzytwa,
• Kaja Nordengen, Guro Nordengen Mózg rządzi,
• Hilde Østby, Ylva Østby Jak działa pamięć,
• Elin Natås, Anne Lene Johnsen Łatwa matma.

W jej dorobku znajdziemy ponad 80 tłumaczeń, a dzięki niej możemy czytać po polsku książkitakich autorów, jak Jørn Lier Horst, Linn Skåber, Maja Lunde (cykl Kwartet sezonowy), Karl Ove Knausgård (cykl Cztery Pory Roku), Anne-Cath. Vestly, Levi Henriksen czy Elrlend Loe.

Anna Krochmal i Robert Kędzierski

Niecodzienne jest tłumaczenie w parze, dlatego tym bardziej warto zwrócić uwagę na ten duet. Anna Krochmal (rocznik 1977) to tłumaczka języka angielskiego, niemieckiego, szwedzkiego, norweskiego i hiszpańskiego, która przekłada literaturę wspólnie ze swoim partnerem Robertem Kędzierskim (rocznik 1964), który jest tłumaczem z tych samych języków. Pracują na wielkim biurku dla dwojga w stylu statku Enterprise. Dorobek pary obejmuje ok. 15 powieści i książek popularnonaukowych. Ze szwedzkiego i norweskiego przetłumaczyli m.in. Czekaj, mrugaj Gunnhild Øyehaug, cykl Krucze pierścienie Siri Pettersen, a także książki Monsa Kallentofta i Arne Dahla.

Inga Sawicka

Tłumaczka z języka szwedzkiego, która ma w swoim dorobku blisko 50 przekładów. To właśnie dzięki jej pracy możemy czytać po polsku książki Camilli Läckberg, Davida Lagercrantza, Åke Edwardsona oraz Rolfa Börjlinada i Cilli Börjlind. Oprócz kryminałów Sawicka tłumaczy też książki popularnonaukowe (np. Jak się nie dać menopauzie Moniki Bjorn) oraz literaturę dziecięcą (np. cykl Super-Charlie Camilli Läckberg, cykl Kuzyni Karlsson na tropie Katariny Mazetti). Najbardziej znana jako polska tłumaczka książek Camilli Läckberg, w tym słynnej Sagi o Fjällbace.

Marta Rey-Radlińska

Tłumaczka z języka szwedzkiego, ukończyła filologię szwedzką na Uniwersytecie Jagiellońskim. Swój warsztat translatorski szlifowała podczas kursu dla tłumaczy literatury w Södertörns Högskola we Flemingsbergu, gdzie sekcję polską prowadził pisarz Zbigniew Kruszyński. Marta Rey-Radlińska tłumaczy szwedzką literaturę kryminalną i książki dla dzieci – w jej dorobku znajduje się obecnie ok. 40 pozycji. Zawdzięczamy jej przekłady książek takich autorów, jak Pija Lindenbaum, Per Nilsson, Lars Kepler, Elias i Agnieszka Vahlund czy Lina Bengtsdotter.

Tłumaczka też autorka

To oczywiście tylko garstka tłumaczek literatury skandynawskiej w Polsce – tak się złożyło, że przekładem książek szwedzkich, norweskich i duńskich zajmują się u nas głównie kobiety. Na koniec jeszcze kilka ważnych nazwisk:

• Dominika Górecka – rocznik 1980, tłumaczka literatury szwedzkiej. Wybrane przekłady: Linda Boström Knausgård Witajcie w Ameryce, Jonas Hassen Khemiri Montecore. Milczenie tygrysa, Andrzej Tichy Nędza, Elise Karlsson Linia.
• Maria Gołębiewska-Bijak – tłumaczka z języka norweskiego. Wybrane tłumaczenia: Tarjei Vesaas Wiosenna noc; Zamek z lodu, Knut Hamsun Szarady, Karl Ove Knausgård i Fredrik Ekelund U siebie i na wyjeździe, Morten A. Strøksnes Księga morza, czyli jak złowić rekina giganta z małego pontonu na wielkim oceanie o każdej porze roku.
• Elżbieta Frątczak-Nowotny – tłumaczka literatury szwedzkiej i duńskiej. Znana przede wszystkim z przekładów książek Lizy Marklund, Christoffera Carlssona i Michaela Katza Krefelda.
• Beata Walczak-Larsson – tłumaczka z języka szwedzkiego. W jej dorobku znajdziemy m.in. kryminały Åsy Larsson i pierwszą część trylogii Millennium Stiega Larssona.
• Alicja Rosenau – tłumaczka z języka szwedzkiego i niemieckiego. Wybrane przekłady: Fredrik Backman Mężczyzna imieniem Ove, Michael Hjorth i Hans Rosenfeldt Sebastian Bergman (cykl), David Lagercrantz Człowiek, który wyszedł z mroku, Stieg Larsson Zamek z piasku, który runął.

Mamy nadzieję, że podczas kolejnej lektury książki skandynawskiej, zwrócicie uwagę nie tylko na tytuł i nazwisko autora, lecz również na przekład – to bardzo dobry klucz wyboru książek!