Szwedzkie regiony i ich atrakcje

Szwecja dzieli się na 21 regionów (län), które są odpowiednikami naszych województw – regiony są z kolei podzielone na 290 gmin (kommun). Przyjrzyjmy się szwedzkim prowincjom, ich największym miastom i atrakcjom, które przyciągają turystów z całego świata – zaczniemy od południa i będziemy się kierować na daleką północ.

Skania (11 302  km²)

Najdalej na południe wysunięta część Szwecji to popularny cel podróży Polaków. To właśnie do Skanii przypływają promy Unity Line, które cumują w portach w Ystad i Trelleborgu. Skania jest połączona z duńską Zelandią, a jej siedzibą jest Malmö, skąd można się szybko dostać do Kopenhagi – wystarczy przejechać przez most położony nad cieśniną Sund. Inne znane miasta Skanii to: Lund ze słynnym uniwersytetem, Helsingborg, z którego można się w ciągu 20 minut dostać promem do duńskiego Helsingøru, a także Landskrona z XVI-wieczną cytadelą. W Skanii znajdują się również Ales stenar, czyli tzw. szwedzki Stonehenge, oraz Parki Narodowe Söderåsen, Stenshuvud i Dalby Söderskogs.

Blekinge (2 941 km²)

W południowo-wschodniej części kraju leży region Blekinge z siedzibą w Karlskronie – mieście portowym, które w 1998 roku zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W regionie Blekinge znajdują się rezerwaty przyrody Utklippan, Tallet i Hallarum. Podczas pobytu w regionie warto też zobaczyć Zamek Drottningskär z XVII wieku, czyli fortyfikację obronną na wyspie Aspö, która leży zaledwie 5 km na wschód od Karlskrony.

Halland (5 454 km²)

Na mocy traktatu w Brömsebro w 1645 roku Dania musiała oddać Szwecji prowincję Halland na 30 lat jako zastaw pod odszkodowania wojenne, a 13 lat później traktat w Roskilde przyznał Szwecji całkowite władanie nad tym regionem. Jego siedzibą jest Halmstad, port morski położony na skrzyżowaniu średniowiecznych szlaków handlowych. Do największych miast regionu należą również Varberg z rezerwatem przyrody Getterön oraz Falkenberg z zabytkowym kamiennym mostem. W Halland znajduje się też wiele pięknych plaż, jak choćby Tylösand, Apelviken i Skrea.

Kronoberg (8 458 km²)

Siedziba regionu to Växjö, którego symbolem jest wielokrotnie odnawiana średniowieczna katedra – jej wieża stanowi najwyższy punkt miasta. Sporą atrakcją regionu jest dawna huta żelaza Huseby Bruk w Grimslöv, gdzie niegdyś znajdowały się wioski wikingów, a obecnie można zwiedzać zamek i ogrody. Warto też się wybrać do Älmhult, gdzie mieści się IKEA Museum – to właśnie w tym mieście w 1958 roku została otwarta pierwsza IKEA na świecie. Ciekawą atrakcją jest również cmentarzysko samochodów (Bilkyrkogården Kyrkö mosse) w Ryd, gdzie w lasach Smalandii od lat 30. XX wieku znajduje się złomowisko. Kronoberg to także siedziba Parku Narodowego Åsnen.

Kalmar (11 171 km²)

Siedzibą regionu jest miasto Kalmar, w którym znajduje się słynny Zamek Kalmarski – to właśnie tutaj 20 lipca 1397 roku została zawarta Unia kalmarska między Szwecją, Danią i Norwegią. Region leży we wschodniej części Götalandu i obejmuje wschodnią część Smalandii oraz wyspę Olandię. W 1907 roku w Vimmerby urodziła się Astrid Lindgren, a obecnie w jej rodzinnym mieście znajduje się wspaniały park rozrywki Astrid Lindgrens Värld. W regionie Kalmar mieszczą się również parki narodowe Norra Kvill i Blå Jungfrun.

Gotland (3 183,7 km²)

Region obejmuje Gotlandię – największą szwedzką wyspę położoną na Bałtyku – oraz leżące wokół niej mniejsze wyspy (łącznie 805 wysp, spośród których tylko 3 są zaludnione). Siedzibą władz Gotland jest Visby, gdzie warto przyjechać szczególnie w sierpniu – co roku odbywa się tu Tydzień Średniowieczny (Medeltidsveckan), podczas którego organizowane są liczne imprezy. Do atrakcji Visby zaliczamy również ruiny kościoła św. Mikołaja, Gotlands Museum z artefaktami z czasów wikingów, średniowieczny mur obronny oraz jaskinię krasową Lummelundagrottan. Na wyspie znajduje się też Park Narodowy Gotska Sandön.

Västra Götaland (23 942 km²)

Siedziba regionu znajduje się w drugim co do wielkości mieście Szwecji, czyli Göteborgu, gdzie zlokalizowany jest Liseberg – największy park rozrywki w Skandynawii. Västra Götaland graniczy z Norwegią oraz jeziorami Wetter i Wener. Podczas pobytu w regionie warto odwiedzić też Borås, gdzie znajdziemy centrum nauki Navet, Muzeum Tekstyliów (Textilmuseet) i zoo (Borås Djurpark), gdzie na 40 hektarach mieszka ponad 500 zwierząt. Inne atrakcje regionu to Muzeum Volvo w Göteborgu, centrum nauki Universeum w Göteborgu, forteca Carlstens Fästning w Marstrand oraz parki narodowe Tresticklan, Kosterhavet, Djurö i (częściowo) Tiveden.

Jönköping (10 475 km²)

Region leży w środkowej części Götaland i ma swoją siedzibę w mieście Jönköping, gdzie znajduje się port nad południowym krańcem jeziora Wetter. W Hillerstorp mieści się park tematyczny inspirowany Dzikim Zachodem High Chaparral, a w miejscowości Huskvarna znajdziemy Husqvarna Museum poświęcone historii marki i przemysłu. Jeśli szukasz wytchnienia od codzienności, odwiedź Park Narodowy Store Mosse, położony na terenie gmin Gnosjö, Värnamo i Vaggeryd.

Östergötland (910 562 km²)

Władze regionu znajdują się w mieście Linköping, gdzie leży jeden z najważniejszych szwedzkich budynków okresu średniowiecza – XII-wieczna katedra w Linköping. W stolicy regionu warto też odwiedzić Muzeum Szwedzkich Sił Powietrznych (Flygvapenmuseum). W prowincji Östergötland leży również miasto Norrköping, w którym znajdziemy wyjątkowe Arbetets Museum, zajmujące się zbieraniem ludzkich wspomnień. Jedną z popularnych atrakcji regionu jest Kolmården Wildlife Park, największe zoo w Skandynawii, a w zachodniej części Östergötland leży drugie co do wielkości jezioro w Szwecji, czyli jezioro Wetter.

Södermanland (6 060 km²)

Siedzibą prowincji jest Nyköping, miasto położone 100 km na południowy zachód od Sztokholmu i siedziba średniowiecznego zamku. W Eskilstuna znajdziemy ciekawe Munktell Museum, które przedstawia niemal 200-letnią historię szwedzkiego przemysłu, a w pobliskim Mariefred mieści się Zamek Gripsholm, który do XVIII wieku był wykorzystywany jako rezydencja królewska, a obecnie jest siedzibą muzeum. Popularną atrakcją w regionie jest także rezerwat przyrody Stendörren.

Stockholm (6 514 km²)

Siedziba władz regionu jest równocześnie stolicą Szwecji. W prowincji Stockholm znajdują się trzy atrakcje wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO: rezydencja królewska Drottningholm, wikińskie osady Birka och Hovgården oraz cmentarz leśny Skogskyrkogården. Region jest również siedzibą dwóch parków narodowych – Ängsö i Tyresta. Jest to także najlepsza lokalizacja dla miłośników muzeów, a w samym Sztokholmie warto odwiedzić m.in. Skansen, The Hallwyl Museum, Fotografiska, Muzeum Technologiczne i Muzeum ABBY.

Värmland (17 583 km²)

Na południowym krańcu regionu znajduje się jezioro Wener, największe jezioro w Szwecji i Unii Europejskiej. Prowincja w całości graniczy z Norwegią, a siedziba władz Värmland – Karlstad – jest oddalona od Oslo o ok. 220 km. W regionie znajdują się liczne ośrodki narciarskie, a miłośnicy sztuki powinni się wybrać do Kristinehamn, gdzie nad brzegiem jeziora Wener stoi 15-metrowa rzeźba Pabla Picassa z 1965 roku. Jednym z najpiękniejszych punktów widokowych w regionie jest góra Tossebergsklätten (343 m n.p.m.) w okolicy Sunne.

Örebro (8 517 km²)

Na terenie regionu znajduje Park Narodowy Garphyttan (w gminie Lekeberg), a także Park Narodowy Tiveden, który częściowo leży w prowincji Västra Götaland. Znajdziemy tu także rezerwaty przyrody Ånnaboda i Kvismaren. Siedzibą regionu jest miasto Örebro, gdzie nad rzeką Svartån leży średniowieczny zamek. Popularny w tym regionie jest grzbiet górski Kilsbergen, szczególnie znany z populacji łosi. Jest to najdalej na południe wysunięte rozszerzenie tajgi w Skandynawii, które charakteryzuje się niezwykłą dla tej szerokości geograficznej florą i fauną. W Kilsbergen znajduje się też kilka ośrodków narciarskich i turystycznych.

Västmanland (5 146 km²)

Największym miastem i ośrodkiem administracyjnym regionu jest Västerås, gdzie znajdziemy katedrę z przełomu XIII i XIV wieku, skansen Vallby friluftsmuseum i zamek Ängsö Slott. To właśnie w tym mieście powstał też pierwszy sklep Hennes (1947), który później przekształcił się w H&M. W pobliżu Västerås leży Anundshög, największy kurhan w Szwecji, pochodzący z epoki brązu lub żelaza, który może być związany z legendarnym królem Anundem.

Uppsala (8 209 km²)

Położona na wschodnim krańcu Szwecji Uppsala jest zarówno nazwą regionu, jak i ośrodka administracyjnego. Do największych atrakcji miasta zaliczamy XVI-wieczny Zamek w Uppsali oraz gotycką Katedrę w Uppsali, która była miejscem koronacji wielu królów Szwecji od średniowiecza do końca XVII wieku. Podczas pobytu w regionie warto zobaczyć też Zamek Skokloster w gminie Håbo nad jeziorem Melar, uważany za jeden z piękniejszych budynków barokowych w Europie.

Dalarna (28 193 km²)

Graniczący z Norwegią region słynie z koników z Dalarny, które są tradycyjnie wytwarzane w miejscowości Nusnäs, w gminie Mora. Aż 70% Dalarny pokrywają lasy, wśród których leżą liczne jeziora. Wokół jeziora Siljan znajdziemy krajobraz nizinny, natomiast w północnej części regionu – górski. Nic więc dziwnego, że ten malowniczy region słynie z kilku parków narodowych! Park Narodowy Färnebofjärden (który częściowo leży w regionie Gävleborg) otacza unikatowe rozlewisko rzeki Dalälven i jest doskonałym miejscem do obserwowania ptaków. Park Narodowy Fulufjället chroni szczyt Fulufjället oraz otaczające go lasy i zachwyca najwyższym wodospadem w Szwecji (Njupeskär). Z kolei Park Narodowy Töfsingdalen otacza doliny w górzystym obszarze północnej Dalarny.

Gävleborg (18 191 km²)

Region z siedzibą w Gävle leży nad Zatoką Botnicką, najbardziej wysuniętą na północ częścią Bałtyku, zlokalizowaną pomiędzy zachodnią Finlandią a wschodnią Szwecją. W prowincji znajduje się wiele ośrodków narciarskich, a wśród największych atrakcji można wymienić Muzeum Hälsingland w Hudiksvall i Hornslandet Ecopark. Siedziba regionu to stare miasto przemysłowe, w którym wypalana jest szwedzka kawa Gevalia (jest to łacińska nazwa miasta Gävle). W regionie znajdziemy też dwa parki narodowe – Hamra i Färnebofjärden. Ten drugi częściowo leży w prowincji Dalarna.

Jämtland (49 443 km²)

Trzeci największy region Szwecji graniczy z Norwegią, a jego siedziba Östersund leży ok. 250 km od Trondheim. Östersund słynie z największej w kraju kolekcji kamieni runicznych, skansenu Jamtli z domami wikingów, starej osady Frösö-kyrka, pozostałości umocnień obronnych Frösö z 1821 roku i ruin XII-wiecznego kościoła Sunne na wyspie Andersön. W regionie znajdują się liczne ośrodki narciarskie, a co roku odbywa się tu puchar świata w biathlonie. Na terenie gminy Härjedalen leży Park Narodowy Sonfjället, jeden z pierwszych w Europie (1909).

Västernorrland (21 678 km²)

Siedzibą regionu jest Härnösand, choć największym miastem w Västernorrland jest Sundvall. Wschodnia część prowincji leży nad Zatoką Botnicką, a z miast portowych kursują promy do Finlandii. Lokalne atrakcje to m.in. rezerwat przyrody Rotsidan, skansen Norra Berget friluftsmuseum w Sundvall i Muzeum Samochodów w Härnösand. Västernorrland jest także siedzibą Parku Narodowego Skuleskogen, który leży obok miasta Örnsköldsvik. Utworzony w 1984 roku, stanowi część obszaru Höga Kusten wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Västerbotten (55 432 km²)

Drugi największy region Szwecji od zachodu graniczy z Norwegią, a od wschodu z Zatoką Botnicką. Z Västerbotten można z łatwością dostać się zarówno do Norwegii, jak i do Finlandii. Siedzibą władz jest Umeå, gdzie znajduje się port nad rzeką Ume. W mieście warto odwiedzić zabytkowy kościół farny w Umeå, Muzeum Gitar oraz Muzeum Västerbotten ze skansenem. Na terenie gminy Åsele zlokalizowany jest Park Narodowy Björnlandet z lasami sosnowymi, a malowniczą atrakcję regionu stanowią kaskadowe wodospady Trappstegsforsen.

Norrbotten (98 911 km²)

Największy, a zarazem najbardziej wysunięty na północ region Szwecji graniczy z Norwegią i Finlandią. Znajdziemy tu najwyższy szczyt Szwecji, Kebnekaise oraz najgłębsze szwedzkie jezioro, Hornavan. Siedzibą władz Norrbotten jest Luleå, a jednym z najbardziej znanych miast – Kiruna, gdzie zlokalizowane są bogate złoża rudy żelaza. Na terenie Norbotten znajduje się 8 szwedzkich parków narodowych: Vadvetjåkka, Stora Sjöfallet, Sarek, Pieljekaise, Padjelanta, Muddus, Archipelag Haparanda i Abisko.