Spellemannprisen – norweskie nagrody muzyczne

Przyznawana od 1973 roku Spellemannprisen jest najważniejszą nagrodą muzyczną w Norwegii. Przeglądanie listy laureatów to świetny sposób, by sprawdzić, czego słuchają Norwegowie i jacy artyści są najbardziej doceniani w kraju. Przyjrzyjmy się, jakie utwory zdobywały serca Norwegów na przestrzeni lat!

Spellemannprisen w pigułce

• Nagroda została ustanowiona przez Międzynarodową Federację Przemysłu Fonograficznego (IFPI).
• Kategorie nagród zmieniały się przez lata, a podczas ceremonii w 2024 roku przyznano Spellemannprisen w 28 kategoriach, m.in. pop/rock alternatywny, muzyka dla dzieci, elektronika, blues, jazz, metal, muzyka klasyczna, pop, r&b/soul, piosenka roku, teledysk roku, producent roku i międzynarodowy sukces.
• Pierwsza ceremonia rozdania nagród Spellemannprisen odbyła się 3 marca 1973 roku i dotyczyła nagrań z roku 1972.
• Najwięcej nagród w historii otrzymali: Leif Ove Andsnes (11), Oslo-Filharmonien (10),  a-ha (9), Ole Ivars (9) i Odd Børretzen (7).
• Norweskie słowo spelemann odnosi się do wykonawcy tradycyjnej muzyki ludowej, głównie skrzypka. Wyraz prisen oznacza natomiast „nagrodę”.
• Aby zostać nominowanym do Spellemannprisen, artysta, autor tekstów, kompozytor lub producent musi być obywatelem Norwegii lub stałym mieszkańcem kraju. W przypadku zespołu co najmniej połowa musi być obywatelami lub stałymi mieszkańcami Norwegii.

Hity lat 1994–1999: Morten Harket, Espen Lind i Lene Marlin

Nagroda Spellemannprisen za najlepszy utwór jest przyznawana od 1994 roku. Jesteśmy ciekawi, które z tych utworów już znasz, a które trafią na Twoją playlistę. A może odkryjesz popularne piosenki, które od dawna znasz, ale nigdy nie wiedziałeś, że śpiewają je Norwegowie?

Sprawdźmy, czego słuchano w Norwegii w latach 90. XX wieku:

• 1994: Anne Grete Preus Millimeter– norweska wokalistka rockowa i gitarzystka wydała 9 albumów i łącznie otrzymała 4 statuetki Spellemannprisen. Zmarła w 2019 roku po walce z nowotworem.
• 1995: Morten Harket A Kind of Christmas Card – singiel pochodzi z drugiej solowej płyty wokalisty zespołu a-ha. Utwór opowiada o rozpaczy, samotności i utracie niewinności: został zainspirowany historią norweskiej dziewczyny, która wyjechała do Los Angeles, by zostać gwiazdą Hollywood, lecz zaczęła grać w filmach porno i uzależniła się od narkotyków.
• 1996: Odd Børretzen & Lars Martin Myhre Noen ganger er det all right – w 2001 roku ta piosenka została uznana za norweski przebój wszech czasów i wybrana spośród 14 największych hitów ostatniego 30-lecia.
• 1997: Espen Lind When Susannah Cries – utwór trafił nie tylko na norweskie, ale również na europejskie listy przebojów. Piosenka jest dobrze znana w Polsce i można ją czasami usłyszeć w krajowych stacjach radiowych.
• 1998: Lene Marlin Unforgivable Sinner – debiutancki singiel z pierwszego albumu Lene Marlin, porównywanej przez krytyków do Natalie Imbruglia. Do piosenki powstały aż 3 teledyski.
• 1999: Lene Marlin Sitting Down Here – chyba nie ma w Polsce osoby, która nie znałaby tej piosenki. Drugi singiel z debiutanckiej płyty Marlin to jeden z największych hitów końcówki lat 90. w Europie.

Hity lat 2000–2009: Kurs Nilsen, Madcon i Donkeyboy

Początek lat dwutysięcznych należał do Kurta Nilsena, który był bardzo popularny również w Polsce. Charyzmatyczny Norweg otrzymał statuetki za najlepszy utwór w latach 2003, 2004 i 2006. Kogo jeszcze słuchali Norwegowie?

• 2000: BriskebyPropaganda – pop-rockowy zespół Briskeby otrzymał w jednym roku aż 3 statuetki: za debiut, grupę i hit roku.
• 2001: Morten Abel I'll come back and love you forever – utwór pochodzi z trzeciej płyty Mortena Abela, który w tym samym roku otrzymał również statuetkę dla najlepszego solisty pop.
• 2002: Bjørn Eidsvåg Mysteriet deg – utwór wykonywany wspólnie z Lisą Nilsson pochodzi z 18 albumu Bjørna Eidsvåga, który do tej pory otrzymał łącznie 4 statuetki i 14 nominacji do Spellemannprisen.
• 2003: Kurt Nilsen She’s So High – międzynarodowy hit, który tak naprawdę jest coverem utworu Tala Bachmana.
• 2004: Kurt NilsenMy Street – rok 2004 również należał do Kurta Nilsena, zwycięzcy programu World Idol, w którym uczestniczyli również Kelly Clarkson, Will Young, Guy Sebastian i Alicja Janosz.
• 2005: Madrugada & Ane Brun Lift me – miłosna piosenka w stylu country, zaśpiewana przez Siverta Høyema z zespołu Madrugada i piosenkarkę Ane Brun.
• 2006: Espen Lind, Kurt Nilsen, Alejandro Fuentes & Askil HolmHallelujah – przepiękny cover utworu Leonarda Cohena wykonany przez czwórkę utalentowanych Norwegów (wśród nich Kurt Nilsen, laureat nagrody w tej kategorii za 2004 i 2005 rok).
• 2007: Madcon Beggin' – jeden z najbardziej znanych coverów utworu skomponowanego przez Boba Gaudio i Peggy Farina. Beggin’ po raz pierwszy ukazał się na albumie zespołu The Four Seasons w 1967 roku, a ostatnio znów trafił na listy przebojów za sprawą wersji zespołu Måneskin.
• 2008: The BlackSheeps Oro Jaska Beana – utwór jest śpiewany w dwóch językach: norweskim i saamskim. Tytułowe oro jaska beana to po saamsku „bądź cicho, psie”. Piosenka opowiada o chorym psie, który umiera z powodu nadciśnienia. Agnete Saba, wokalistka The BlackSheeps, w chwili otrzymywania nagrody miała zaledwie 14 lat. W 2016 roku reprezentowała Norwegię na Eurowizji z utworem Icebreaker, lecz nie dostała się do finału konkursu.
• 2009: Donkeyboy Ambitions – utwór pochodzi z debiutanckiego albumu grupy Donkeyboy. Zespół otrzymał 3 statuetki: za piosenkę, debiut i teledysk.

Hity lat 2010–2023: Ylvis, Kygo i Alan Walker

Skandynawia DJ-ami stoi. Większość wie, że zmarły w 2018 roku Avicii był Szwedem, ale być może się zdziwisz, że Kygo i Alan Walker pochodzą z Norwegii!

• 2010: Madcon Glow – utwór zdobył popularność wśród norweskiej i międzynarodowej publiczności, gdy Madcon wykonał go w przerwie podczas finału Konkursu Piosenki Eurowizji 2010. Utworowi towarzyszył flash mob wykonywany przez tłumy z różnych krajów.
• 2011: Plumbo Møkkamenn live – ceremonię rozdania nagród prowadzili Tshawe Baqwa i Yosef Wolde-Mariam z zespołu Madcon. Wokalista Plumbo podczas odbierania nagrody powiedział: „Kiedy na was patrzę, tytuł tej piosenki zyskuje nowe znaczenie: Mokkamenn”, co zostało odebrane za rasistowskie.
• 2012: Sirkus Eliassen Æ vil bare dans – to jak do tej pory jedyna statuetka zespołu stworzonego przez braci Eliassen: Magnusa i Erika.
• 2013: Ylvis The Fox – What does the fox say? to kolejny międzynarodowy hit wyprodukowany w Norwegii. Teledysk do piosenki autorstwa duetu komediowego Ylvis już miesiąc po premierze przekroczył 100 milionów wyświetleń. Artyści zdobyli też popularność za oceanem, gdzie gościli w programach Ellen Degeneres i Jimmy’ego Fallona.
• 2014: Admiral P feat. Nico D Engel – ciekawostką jest, że ci dwaj norwescy artyści reggae urodzili się poza Norwegią: Philip Boardman (Admiral P) w Zambii, a Nicolas Albert Holter (Nico D) we Francji.
• 2015: Kygo feat. Parson James          Stole the Show – Kyrre Gørvell-Dahll, znany jako Kygo, to norweski DJ, autor tekstów i producent muzyczny. Utwór Stole the Show wykonywany wspólnie z amerykańskim wokalistą Parsonem Jamesem zdobył międzynarodową sławę i trafił na światowe listy przebojów.
• 2016: Alan Walker Faded – kolejny międzynarodowy hit stworzył Alan Olav Walker, norwesko-brytyjski producent i DJ. Wokal do tego utworu nagrała norweska wokalistka Iselin Solheim.
• 2017: Hkeem feat. Temur         Fy faen – Temur Baig i Abdulhakim „Hkeem” Hassane to przyjaciele z dzieciństwa, a tytuł ich hitu jest popularnym norweskim przekleństwem.
• 2018: Mads Hansen Sommerkroppen– Mads Hansen to były piłkarz i artysta jednego przeboju, który w 2018 roku otrzymał Spellemannprisen za typowo letni hit Sommerkroppen, przypominający niektóre piosenki TIX-a.
• 2019: Ruben Lay By Me – utwór pochodzi z EP-ki Melancholic autorstwa obiecującego Rubena Markussena.
• 2020: Frida Ånnevik & Chris Holsten Hvis Verden – Norwegowie uwielbiają covery, czego kolejnym przykładem jest nagroda dla norweskiej wersji utworu If the World Was Ending JP Saxe i Julii Michaels.
• 2021: Chris Holsten Smilet i ditt eget speil– statuetka za najlepszą piosenkę znów trafiła do Chrisa Holstena, lecz tym razem nie za cover.
• 2022: Karpe PAF.no – Karpe (w latach 2000–2018 występujący jako Karpe Diem) to norweski zespół, który tworzą Magdi Omar Ytreeide Abdelmaguid i Chirag Rashmikant Patel. Do tej pory Karpe otrzymali kilkanaście nagród i nominacji do Spellemannprisen, a za 2022 rok zgarnęli statuetki w kategorii piosenka, pop, album, autor tekstu i autor piosenki. Otrzymali również prestiżowe trofeum Årets Spellemann, które jest co roku przekazywane innemu artyście.
• 2023: Emma Steinbakken Floden – czy 20-letnia debiutantka będzie kolejną międzynarodową gwiazdą z Norwegii?

Listę zwycięzców z lat 1972–2023 we wszystkich kategoriach znajdziesz w archiwum Spellemannprisen. Dzięki wygodnej wyszukiwarce możesz zobaczyć zwycięzców i nominowanych z poszczególnych lat, przeglądać wybrane kategorie, a także sprawdzić, czy Twoi ulubieni artyści zostali kiedykolwiek laureatami tej prestiżowej nagrody.