Skandynawscy ilustratorzy książek dla dzieci

Czym byłyby książki dla dzieci bez ilustracji? To właśnie one pobudzają wyobraźnię i sprawiają, że bohaterowie ożywają. Literatura dziecięca zajmuje ważne miejsce w skandynawskiej kulturze – to stamtąd pochodzą Astrid Lindgren czy Hans Christian Andersen. W Skandynawii znajdziemy również wielu utalentowanych ilustratorów książek dla dzieci, którzy (niesłusznie!) bywają mniej znani niż autorzy treści. Czas odkryć najwspanialszych ilustratorów literatury dziecięcej z Norwegii, Szwecji i Danii!

Lisa Aisato

Urodzona w 1981 roku Lisa Aisato tak naprawdę nazywa się Lisa Aisato N'jie Solberg i jest norwesko-gambijską artystką. Prace Aisato powstają przez połączenie technik fizycznych i rysunku cyfrowego. Zwykle zaczyna od papieru lub płótna, a następnie digitalizuje szkic, by dokończyć go cyfrowym ołówkiem. Oryginał jest więc plikiem cyfrowym, a wydruk fizyczną reprezentacją dzieła. Ta technika jest często nazywana Digital Graphic Artwork (DGA). Baśniową twórczość Aisato możemy odkrywać dzięki Wydawnictwu Literackiemu, które wydało kilka publikacji z ilustracjami artystki: Młodość i Dorosłość (wspólnie z Linn Skåber), Śnieżna siostra i Strażniczka słońca (wspólnie z Mają Lunde) oraz Życie (autorskie dzieło Aisato).

Zobacz jej ilustracje:

https://www.lisaaisato.com/

https://www.instagram.com/lisaaisato/

Øyvind Torseter

Norweski artysta, ilustrator, autor komiksów i pisarz urodził się w 1972 roku w Oslo, gdzie mieszka i pracuje do dziś. W 2014 roku znalazł się w finale nagrody im. Hansa Christiana Andersena. Torseter pracuje zarówno tradycyjnymi, jak i cyfrowymi technikami graficznymi, ze szczególnym naciskiem na rysunek. Eksperymentuje też z efektami graficznymi i trójwymiarowymi wycinankami. W Polsce możemy znaleźć ilustracje Torsetera w książkach z serii Superbohaterowie (stworzonej wspólnie z Håkonem Øvreåsem), a także autorskiej publikacji artysty pt. Dziura – jej akcja toczy się wokół motywu dziury, która pojawia się w ścianie mieszkania głównego bohatera.

Zobacz jego ilustracje:

https://www.oyvindtorseter.com/

https://www.instagram.com/oyvindtorseter/

Kristin Roskifte

Norweska ilustratorka i autorka książek obrazkowych (picture books). Rocznik 1975.  W 2019 roku otrzymała Nagrodę Rady Nordyckiej w dziedzinie literatury dla dzieci i młodzieży za książkę Alle sammen teller, która została przetłumaczona na niemal 30 języków, w tym również na polski – można ją znaleźć w naszych księgarniach pod tytułem Wszyscy się liczą. Jest to „błyskotliwe połączenie wyszukiwanki, książki do nauki liczenia i obrazkowej opowieści o ludzkości”. Roskifte do tej pory napisała 9 książek obrazkowych i zilustrowała wiele pozycji dla innych autorów. Jest właścicielką wydawnictwa Magikon, które specjalizuje się w książkach obrazkowych.

Zobacz jej ilustracje:

http://www.kristinroskifte.no/

https://www.instagram.com/kristin_roskifte/

Svein Nyhus

Norweski ilustrator i autor książek dla dzieci, rocznik 1962. Ilustruje nie tylko własne teksty, ale też książki swojej żony, którą jest Gro Dahle. W Polsce ukazały się trzy książki tego zdolnego duetu: Włosy mamy (o depresji rodzica), Grzeczna (o robieniu tylko tego, czego oczekują od dzieci dorośli) i Zły Pan (o przemocy domowej). Ich książki poruszają ważne, a zarazem trudne tematy i mogą stać się wstępem do ciekawych rozmów z dziećmi. W naszym kraju ukazały się również inne publikacje Nyhusa, takie jak Tato! czy Dlaczego rodzina królewska nie nosi koron na głowach – ta druga została stworzona wspólnie z Märthą Louise.

Zobacz jego ilustracje:

https://sveinnyhus.blogspot.com/

https://www.instagram.com/svein.ok/

Eva Eriksson

Szwedzka ilustratorka (ur. 1949) i autorka książek dla dzieci, bardzo często publikowana w Polsce. Na naszym rynku ukazało się ponad 30 publikacji, które stworzyła lub współtworzyła Eriksson. Najsłynniejsze z nich to seria o Dunii (wspólnie z Rose Lagercrantz), seria o Maksie (wspólnie z Barbro Lindgren) oraz autorska seria o Meli. Eriksson współpracuje z takimi autorami, jak Kim Fupz Aakeson (Esben i duch dziadka), Christina Björk (Przygody Astrid - zanim została Astrid Lindgren, Rycerze i smoki, Księżniczki i smoki), Ulf Stark (Jak tata pokazał mi wszechświat) czy Ulf Nilsson (Kret sam na scenie). To jedna z najpopularniejszych skandynawskich autorek i ilustratorek w Polsce, która tworzy wspaniałe książki dla najmłodszych dzieci.

Zobacz jej ilustracje:

https://www.zakamarki.pl/ilustratorzy/eva-eriksson/

Emma i Lisen Adbåge

Szwedzkie bliźniaczki obrały tę samą drogę zawodową: są ilustratorkami oraz autorkami komiksów i książek dla dzieci. W Polsce ukazało się kilka publikacji ich autorstwa – bliźniaczki działają jednak oddzielnie i współpracują ze znanymi autorami. Polskie publikacje autorstwa Emmy to Dom Knuta (z Barbro Lindgren), Czy to prawda, Ester? i Jedyna taka Ester (z Antonem Bergmanem), Okropny rysunek! (z Johanną Thydell), Hurra, są Święta! (z Ulfem Nilssonem), Kupa kupa kupa (z Alexem Schulmanem) oraz autorskie Dołek, Zamek i Liczymy na spacerze. Z kolei Lisen jest znana polskim czytelnikom z serii o Bułeczce, którą stworzyła wspólnie z Sarah Ohlsson.

Zobacz ich ilustracje:

https://www.zakamarki.pl/ilustratorzy/emma-adbage/

https://wydawnictwodwiesiostry.pl/katalog/autorzy/lisen-adbage

Sven Nordqvist

Sven Nordqvist (ur. 1946) jest szwedzkim pisarzem i ilustratorem, który zyskał popularność dzięki serii książek o przygodach dziadka i jego kota Findusa. Pierwsza książka z tej serii, "Pannkakstårtan" (pl. "Naleśnikowe ciasto"), ukazała się w 1984 roku i od razu zdobyła uznanie czytelników i krytyków. Od tego czasu Sven Nordqvist napisał i zilustrował ponad dwadzieścia książek o dziadku i Findusie, które zostały przetłumaczone na ponad 40 języków i sprzedane w ponad 10 milionach egzemplarzy. Jego ilustracje są bogate w szczegóły i fantazję, a jego postaci są pełne życia i osobowości. Sven Nordqvist otrzymał wiele nagród i wyróżnień za swoją twórczość, w tym Nagrodę Literacką Rady Nordyckiej w 1989 roku.

Tove Jansson

Fińska pisarka, malarka i ilustratorka, która zasłynęła jako twórczyni Muminków - sympatycznych, białych stworków zamieszkujących Dolinę Muminków. Tove Jansson (1914-2001) napisała 9 książek o Muminkach i stworzyła takie postaci, jak Włóczykij, Mała Mi, Buka czy Paszczak. Muminki pojawiły się po raz pierwszy w 1945 roku w książce "Małe trolle i wielka powódź", a potem w kolejnych tomach, takich jak "Tajemnicza zima", "Wyspa Hattifnattów" czy "Opowiadania z Doliny Muminków". Tove Jansson nie tylko pisała o Muminkach, ale też ilustrowała swoje książki, nadając im niepowtarzalny klimat i urok. Jej rysunki są proste, ale pełne wyrazu i humoru, a jej postaci mają charakterystyczne i zapadające w pamięć kształty. Ciekawostką jest, że pierwowzorem postaci Too-tiki była Tuulikki Pietilä, wieloletnia partnerka Jansson.  Tove Jansson otrzymała wiele nagród i wyróżnień za swoją twórczość, w tym Nagrodę Hansa Christiana Andersena w 1966 roku. Choć Tove tworzyła nie tylko literaturę dziecięcą, dla wielu osób na zawsze pozostanie „Mamą Muminków”.

Zobacz jej ilustracje:

https://tovejansson.com/gallery/

Sara Lundberg

Szwedzka pisarka i ilustratorka oraz autorka książek dla dzieci i młodzieży, rocznik 1971. W Polsce Lundberg nie jest szczególnie znana, gdyż do tej pory ukazała się u nas tylko jedna książka z jej ilustracjami – Ja i inni, stworzona wspólnie z Ylvą Karlsson. Jest to filozoficzna książka, której bohaterami jest dziesięcioro dzieci, a każde z nich przedstawia własną perspektywę i patrzy na świat w zupełnie inny sposób. Lundberg jest dwukrotną laureatką prestiżowej Nagrody Augusta za dwie książki: Skriv om och om igen (wspólnie z Ylvą Karlsson, Katariną Kuick i Lilian Bäckman), której celem jest zainspirowanie dzieci i młodzieży do pisania, oraz Fågeln i mig flyger vart den vill– baśni opartej na historii życia artystki Berty Hansson.

Zobacz jej ilustracje:

https://www.instagram.com/lundbergskan_sara/

Ingrid Vang Nyman

Duńska ilustratorka książek dla dzieci (1916-1959), która jest znana przede wszystkim z ilustracji do książek o Pippi Långstrump autorstwa Astrid Lindgren. To właśnie jej zawdzięczamy słynne rysunki rudowłosej dziewczynki, które na zawsze pozostaną w naszej pamięci. Wskutek wypadku w dzieciństwie Nyman straciła wzrok na jedno oko, co jednak nie przeszkodziło jej w realizacji artystycznych planów. Ingrid cierpiała na depresję i w 1959 roku popełniła samobójstwo. Była matką Pedera Nymana, szwedzko-duńskiego rysownika prasowego.

Zobacz jej ilustracje:

https://www.facebook.com/ingridvangnyman/

https://www.zakamarki.pl/ilustratorzy/ingrid-vang-nyman/

Ib Spang Olsen

Duński pisarz i ilustrator żyjący w latach 1921-2012. Za swój wkład w literaturę dziecięcą otrzymał w 1972 roku Medal im. Hansa Christiana Andersena. W Polsce jego ilustracje możemy znaleźć w publikacji Książka z obrazkami bez obrazków H. C. Andersena. W Danii jest ceniony szczególnie za ilustracje do rymowanych książek Halfdana Rasmussena (m.in. Halfdans ABC). Olsen rysował do gazet, czasopism, książek, telewizji i komiksów. Był również twórcą plakatów.

Zobacz jego ilustracje:

https://www.instagram.com/ibspangolsen/

Irene Marienborg

Norweska ilustratorka i autorka książek dla dzieci (ur. 1966) jest u nas znana dzięki wydawnictwu Media Rodzina, które opublikowało jej serię o Poli (w oryginale dziewczynka ma na imię Nora). Są to książki dla najmłodszych dzieci, które pozwalają zapoznać się maluchom z tematyką potrzeb fizjologicznych (Pola mówi: muszę siusiu!), sprzątania (Pola mówi: sprzątamy!), odkrywania smaków (Pola mówi: ble!) czy pogody (Pola mówi: pada!). Ilustracje są proste, a styl Marienborg rozpoznawalny.

Zobacz jej ilustracje:

http://www.irenemarienborg.no/

Kay Nielsen

Duński ilustrator żyjący w latach 1886-1957 był szczególnie popularny na początku XX wieku. Zasłynął między innymi współpracą z Disneyem, dla którego stworzył wiele szkiców fabularnych i ilustracji (m.in. do Fantazji z 1940 roku). Charakterystyczny styl Nielsena sprawił, że artysta dostawał sporo zamówień na ilustracje do baśni, takich jak Śpiąca królewna, Kot w butach, Kopciuszek czy Sinobrody, które opublikowano w bożonarodzeniowym numerze The Illustrated London News z 1913 roku. Nielsen pracował dla Disneya przez 4 lata (1937-1941), lecz został zwolniony, gdyż jego prace były postrzegane jako zbyt mroczne. Następnie wrócił do Danii, gdzie nie znalazł popytu na swoje dzieła, a ostatnie lata życia spędził w biedzie.

Zobacz jego ilustracje:

https://www.wikiart.org/en/kay-nielsen

Stina Wirsén

Szwedzka artystka (ur. 1968) doczekała się wielu publikacji na naszym rodzimym rynku. Jej książki wydają w Polsce wydawnictwa Stentor i Zakamarki. Zdaniem wydawcy ilustratorka „wyróżnia się niezwykłą umiejętnością obserwacji wszelkich odcieni dziecięcych emocji i przedstawiania ich przy pomocy pozornie prostych rysunków. Jej mikrohistorie niosą w sobie humor, zwroty akcji i nierzadko kończą się zaskakującą puentą”. Najmłodszym dzieciom z pewnością spodobają się książki Czyja babcia?, Czyje spodnie?, Kto się złości?, Komu leci krew?, Kto decyduje?, Małe i Kto jest sam?. W Polsce ukazała się również publikacja Żadnej przemocy! – ilustracje Wirsén towarzyszą mowie wygłoszonej we Frankfurcie przez Astrid Lindgren przeciw przemocy, zwłaszcza wobec dzieci. Książka zawiera pełny tekst przemówienia Lindgren wraz z przedmową Marty Santos Pais i posłowiem Thomasa Hammarberga, którzy w strukturach ONZ odpowiadają za ochronę praw dziecka.

Zobacz jej ilustracje:

https://www.instagram.com/stinawirsen/

https://www.stinawirsen.se/

Per Olov Enquist

Per Olov Enquist (ur. 1934) jest szwedzkim pisarzem, dramaturgiem i dziennikarzem, który napisał wiele powieści, sztuk teatralnych i esejów, poruszających ważne i trudne tematy, takie jak historia, polityka, religia czy seksualność. Jego twórczość jest uznawana za jedną z najważniejszych i najoryginalniejszych w literaturze skandynawskiej. Per Olov Enquist jest także autorem kilku książek dla dzieci, takich jak "Lewiatan" (1978), "Kapten Nemos bibliotek" (pl. "Biblioteka kapitana Nemo", 1991) czy "Grand final i skojarzonych" (1995). Jego książki dla dzieci są pełne przygód, napięcia i humoru, a także poruszają kwestie moralne i społeczne. Jego ilustratorem jest Gunnar Brusewitz (1933-2004), który zasłynął jako rysownik przyrody i zwierząt. Jego ilustracje są realistyczne, ale też pełne fantazji i koloru, a jego postaci są wiarygodne i emocjonalne. Per Olov Enquist otrzymał wiele nagród i wyróżnień za swoją twórczość, w tym Nagrodę Augusta Strindberga w 1977 roku i Nagrodę Selmy Lagerlöf w 1997 roku.

Maja Dusíková

Maja Dusíková (ur. 1946) jest słowacką ilustratorką, która mieszka i pracuje w Norwegii. Zilustrowała ponad 50 książek dla dzieci, zarówno własnych, jak i innych autorów, takich jak Hans Christian Andersen, Charles Perrault czy bracia Grimm. Jej ilustracje są delikatne, romantyczne i nostalgiczne, a jej postaci są urocze i sympatyczne. Używa akwareli, pasteli i ołówków, tworząc ciepłe i przytulne obrazy. Maja Dusíková jest szczególnie znana z serii książek o małej wróżce Florze, która mieszka w ogrodzie i przeżywa różne przygody. Jej książki zostały przetłumaczone na wiele języków i docenione przez czytelników i krytyków. Maja Dusíková otrzymała wiele nagród i wyróżnień za swoją twórczość, w tym Nagrodę BIB Plaque w 1987 roku i Nagrodę IBBY Honour List w 1990 roku.