Przewodnik po Bergen – co zobaczyć?

Położone w okręgu Vestland Bergen nie bez powodu bywa nazywane „bramą do fiordów” – leży między Sognefjorden a Hardangerfjorden. Jest to drugie największe miasto w Norwegii i jedna z najchętniej odwiedzanych lokalizacji w kraju. Jakie są największe atrakcje Bergen i co warto zobaczyć w okolicy?

Historia Bergen

Miasto leży na zachodnim wybrzeżu kraju, na Półwyspie Bergen, na styku Morza Północnego i Norweskiego. Jego historia sięga 1070 roku – właśnie wtedy zostało założone przez Olafa III Pokojowego pod nazwą Bjørgvin, co oznacza „zieloną łąkę między górami”. Około 1100 roku na północnym skraju zatoki Vågen wybudowano zamek, a miasto zyskało znaczenie polityczne i handlowe. W 1217 roku Bergen zostało stolicą Norwegii, a w mieście znajdowały się również siedziba biskupa i rezydencja królewska. W połowie XIII wieku Bergen stało się też miastem portowym o międzynarodowym znaczeniu – aż do połowy XIX wieku było największym miastem i głównym portem norweskim. Funkcja stolicy została utracona na rzecz Oslo około 1314 roku, za panowania króla Haakona V.

W 1349 roku angielski statek przywiózł do Norwegii dżumę. Późniejsze epideme miały miejsce również w XVII wieku, za każdym razem zabijając ok. 3000 osób. W XV wieku Bergen było kilka razy atakowane przez Braci Witalijskich, piratów działających na Morzu Bałtyckim, którzy w 1429 roku splądrowali i spalili miasto wraz z królewskim zamkiem. Historia Bergen jest naznaczona licznymi pożarami, a największy z nich miał miejsce w 1702 roku, kiedy spłonęło aż 90% miasta.

2 sierpnia 1665 roku miejski port stał się miejscem bitwy pod Vågen. Była to bitwa morska między holenderską flotą handlową a angielską flotyllą okrętów wojennych. Z powodu opóźnienia w rozkazach norwescy dowódcy stanęli po stronie Holendrów, wbrew zamiarom króla Norwegii i Danii. Bitwa zakończyła się odwrotem angielskiej floty, która została poważnie uszkodzona.

Podczas II wojny światowej Bergen zostało zajęte pierwszego dnia niemieckiej inwazji, 9 kwietnia 1940 roku, po krótkiej walce między niemieckimi statkami a norweską artylerią nadbrzeżną. Miasto było też celem kilku bombardowań alianckich wymierzonych w niemieckie instalacje morskie w porcie.

W 1970 roku o Bergen zaczęto mówić za sprawą tajemniczej historii kobiety z Isdal (Isdalskvinnen). 29 listopada w Lodowej Dolinie (Isdalen) zostało znalezione częściowo zwęglone ciało kobiety o nieustalonej tożsamości. Sprawy nigdy nie udało się rozwiązać i do dziś jest to jedna z największych norweskich zagadek kryminalnych. Isdalen bywa nazywana przez mieszkańców „Doliną Śmierci”, gdyż w średniowieczu ludzie popełniali tu samobójstwa, a w latach 60. ubiegłego wieku zginęło tu kilku turystów po osunięciu się ze zbocza.

Bryggen – największa atrakcja Bergen

Bryggen to po norwesku „nabrzeże”, dlatego łatwo się domyślić, gdzie można znaleźć to miejsce. W latach 1343–1560 w Bergen działała faktoria niemieckiej Hanzy, gdyż Liga Hanzeatycka ustanowiła tu swoją placówkę handlową (Kantor). Hanzeatyccy kupcy mieszkali w oddzielnej dzielnicy miasta, gdzie cieszyli się wyłącznymi prawami do handlu z rybakami, którzy przypływali do Bergen.

Ostatni dom kupiecki zamknięto w 1764 roku, a obecnie Bryggen pełni funkcję turystyczną – w szeregu kolorowych budynków mieszczą się m.in. sklepy z pamiątkami, restauracje, puby i muzea.

Od 1979 roku Bryggen znajduje się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO. Trafiło na nią, gdyż przypomina o znaczeniu Bergen jako części imperium handlowego Hanzy od XIV do połowy XVI wieku. Warto zauważyć, że mimo licznych pożarów (ostatni w 1955 roku), podczas odbudowy wykorzystywano tradycyjne wzorce i metody, dzięki czemu zachowała się główna struktura Bryggen. Do dziś z dawnego krajobrazu miejskiego zachowały się około 62 budynki.

Po pożarze z 1955 roku w Bryggen znaleziono blisko 700 średniowiecznych inskrypcji runicznych, które zostały wykonane na drewnie i kościach. Jest to jedno z najważniejszych odkryć runicznych w XX wieku – są one przechowywane i eksponowane w Bryggens Museum w Bergen.

Miasto siedmiu gór

Na szczególną uwagę zasługuje położenie miasta, które jest otoczone wieloma górami. Siedem z nich nosi wspólną nazwę De syv fjell (siedem gór), która stanowi nawiązanie do siedmiu wzgórz Rzymu. Zaliczamy do nich:

• Ulriken (643 m n.p.m.) – najwyższy szczyt pasma De syv fjell i punkt widokowy, na który można wjechać kolejką linową Ulriksbanen. Na szczycie mieści się również restauracja.
• Fløyfjellet (400 m n.p.m.) – znajdujący się na Fløyfjellet punkt widokowy Fløyen jest jedną z największych atrakcji turystycznych w Bergen. Na szczyt można się dostać za pomocą kolei linowo-terenowej Fløibanen.
• Rundemanen (568 m n.p.m.) – jest  łatwo rozpoznawalna, gdyż na jej szczycie stoi 106-metrowy maszt, który postawiono w 1990 roku. Turyści najczęściej wchodzą na Rundemanen, korzystając z oznakowanego szlaku z Fløyen przez Brushytten (ok. 20-30 minut).
• Sandviksfjellet (417 m n.p.m.) – leży w Sandviken na północny wschód od centrum miasta. Najbardziej znanym punktem jest Sandviksfløyen, niedaleko szczytu Stoltzekleiven. Trasa na szczyt słynie z niemal 800 stopni.
• Damsgårdsfjellet (317 m n.p.m.) – leży na zachód od centrum miasta i jest oddzielona od Løvstakken przez Melkeplassen. Na szczyt prowadzi kilka ścieżek.
• Lyderhorn (396 m n.p.m.) – góra najbardziej wysunięta na zachód, która jest punktem startowym majowej wycieczki 7-fjellsturen.
• Løvstakken (479 m n.p.m.) – góra ze wspaniałym widokiem na Bergen, która jest polecana osobom preferującym niezbyt wymagające wędrówki.

Jeśli wybierasz się do Bergen w maju, może uda Ci się jeszcze zapisać na coroczną wycieczkę 7-fjellsturen organizowaną przez Bergen Turlag. Do wyboru są trzy opcje: wycieczka przez 3 góry (9,1 km), 4 góry (21,2 km) lub 7 gór (35 km) – opcję można dopasować do własnych możliwości. Koszt wycieczki to 400 NOK dla osoby dorosłej i 150 NOK dla dziecka (bez względu na liczbę szczytów).

Brama do fiordów

Bergen leży w sercu norweskich fiordów, dlatego jest uznawane za najlepszą bazę wypadową do wycieczek po fiordach, również tych najbardziej znanych.

• Sognefjorden – najgłębszy i najdłuższy fiord w Norwegii, a zarazem drugi najdłuższy fiord na świecie, trafnie nazywany Królem Fiordów. W najgłębszym miejscu ma ponad 1300 metrów głębokości i rozciąga się na ponad 200 kilometrów: od wioski Skjolden do Oceanu Atlantyckiego. Jeśli szukasz najpiękniejszego krajobrazu, polecamy punkt widokowy Stegastein z widokiem na Aurlandsfjord, odnogę Sognefjordu (ok. 180 km od Bergen). Najpopularniejszą wioską w okolicy Sognefjorden jest Flåm – możesz tam popłynąć promem z Bergen, co zajmuje ok. 5,5 godziny w jedną stronę.
• Nærøyfjorden – prawdopodobnie najpiękniejsza odnoga Sognefjordu, która w 2005 roku została wpisana na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Ma 17 kilometrów długości i 250 metrów szerokości w najwęższym miejscu. W części najbardziej oddalonej od oceanu można podziwiać starą wikińską wioskę Gudvangen (ok. 150 km od Bergen). W okolicy znajduje się również wyjątkowa atrakcja turystyczna: The Magic White Caves.
• Hardangerfjorden – jeden z najchętniej odwiedzanych fiordów norweskich, który ma długość 179 kilometrów. Jego popularność wynika przede wszystkim z bliskości kilku atrakcji, takich jak Trolltunga, lodowiec Folgefonna i wodospad Vøringsfossen (ok. 150 km od Bergen).
• Osterfjorden – zaczyna się w Romarheimsfjorden i płynie na zachód przez 27 kilometrów, kończąc swoją drogę w pobliżu wioski Knarvik (28 km od Bergen) u zbiegu czterech fiordów: Osterfjorden, Radfjorden, Sørfjorden i Salhusfjorden.

Ciekawe miejsca w Bergen – co warto zobaczyć?

Bergen to nie tylko góry i fiordy, lecz również wiele zabytków i atrakcji. W mieście znajdują się liczne kościoły i muzea, a każdego roku odbywa się tu ok. 60 różnych festiwali i koncertów, m.in. Bergen International Festival czy Bergenfest. Sprawdź ciekawe miejsca w Bergen i zaplanuj niezapomnianą wycieczkę!

Twierdza Bergenhus (Bergenhus festning)

Zamek położony przy wejściu do portu jest jedną z najstarszych i najlepiej zachowanych kamiennych fortyfikacji w całej Norwegii. Najstarsze budynki na terenie twierdzy pochodzą z lat 40. XIII wieku, a podczas wykopalisk odkryto fundamenty sprzed 1100 roku. W średniowieczu obszar ten był znany jako Holmen – to właśnie tutaj znajdowały się królewska rezydencja, katedra, rezydencja biskupa, klasztor dominikanów i kilka kościołów. Do 1299 roku Bergen było stolicą Norwegii, a Holmen siedzibą władców. Najbardziej znanymi elementami fortyfikacji są sala Haakona i wieża Rosenkrantza. W XIX wieku twierdza utraciła funkcję obronną, a dziś jest wykorzystywana jako miejsce koncertów i wydarzeń publicznych (np. Bergenfest). Wstęp na teren twierdzy jest bezpłatny, a odpłatne są jedynie organizowane tam imprezy.

Katedra w Bergen (Bergen domkirke)

Pierwsza wzmianka o katedrze pod wezwaniem św. Olafa pochodzi z 1181 roku. Jest to kamienna bazylika z około 1150 roku, która spłonęła aż 5 razy – w 1248, 1270, 1463, 1623 i 1640. W 1665 roku została trafiona kulą armatnią, którą osadzono w zewnętrznej ścianie katedry na pamiątkę bitwy pod Vågen. Mówi się, że w chórze kościelnym pochowano króla Magnusa, jednak jego szczątków nigdy nie odnaleziono. Kościół został ustanowiony katedrą dopiero w 1537 roku, a swój obecny wygląd zyskał w XVII wieku, już po ostatnich pożarach. W XIX wieku miała miejsce renowacja, która przywróciła kościołowi jego pierwotny średniowieczny wygląd.

Pałac Gamlehaugen

Przypominająca disnejowski zamek budowla jest rezydencją norweskiej rodziny królewskiej. Pałac pochodzi z 1900 roku i jest otoczony parkiem w stylu ogrodu angielskiego. W średniowieczu znajdowała się tutaj farma, która została puszczona w czasie czarnej śmierci i ponownie zasiedlona w późniejszych latach. Wielokrotnie zmieniała swoich właścicieli, a obecnie należy do państwa. Pałacowy park w 1925 roku został oddany do użytku publicznego i do dziś pełni funkcje rekreacyjne.

Bryggens Museum

Muzeum Bryggen powstało w 1976 roku, a jego działalność skupia się wokół pozostałości najstarszych budynków Bergen z pierwszej połowy XII wieku – stanowią one ważną część wystaw i pozwalają doświadczyć życia w średniowiecznym mieście. Muzeum przechowuje materiały archeologiczne z Bergen i Vestlandet, w tym znaleziska z wykopalisk.

Bryggens Museum to jedno z dziewięciu obiektów należących do Muzeum Miejskiego gminy Bergen (Bymuseet i Bergen). Pozostałe z nich to:

• Wieża Rosenkrantza i Sala Haakona – znajdują się w twierdzy Bergenhus,
• Muzeum Trądu – znajduje się w szpitalu św. Jørgena i skupia się na historii choroby, jej rozprzestrzenianiu oraz wkładu badawczego Norwegów,
• Rezydencja Damsgård w Laksevåg – rezydencja z lat 70. XVIII wieku otoczona ogrodem rekreacyjnym (zamknięta w 2024 i 2025 roku ze względu na prace renowacyjne),
• Alvøen Hovedbygning – popularny teren rekreacyjny z pięknym ogrodem i małymi sklepami zlokalizowanymi w starych budynkach przemysłowych,
• Gamle Bergen Museum – muzeum na świeżym powietrzu, które pozwala się cofnąć do XIX wieku,
• Hordamuseet w Fana – muzeum na świeżym powietrzu, które opowiada historie sięgające nawet 2000 lat wstecz,
• Muzeum Szkolne Skolemuseet Latinskolen – znajduje się w najstarszym budynku szkolnym w Norwegii, gdzie w latach 1706–1840 mieściła się miejska szkoła katedralna.

Muzeum miejskie w Bergen łącznie posiada ok. 190 000 eksponatów i zarządza 115 budynkami. Rocznie budynki muzealne odwiedza ok. 200 000 osób. Na uwagę zasługują również pozostałe muzea w Bergen, jak choćby Muzeum Hanzeatyckie (Hanseatic Museum) czy Muzeum Morskie (Bergen Maritime Museum).

Warto też wspomnieć o tym, że Bergen jest jednym z najbardziej deszczowych miast w Europie – ze względu na położenie między wybrzeżem a górami, pada tu przez około 213 dni w roku. Klimat jest jednak łagodny, ze średnią roczną temperaturą wynoszącą 7,7°C. Jeśli więc wybierasz się do Norwegii, by zobaczyć Bergen i okolice, koniecznie pamiętaj o płaszczu przeciwdeszczowym!