-
Designerskie krzesło jajo
Skandynawowie wiedzą, że pierwsze wrażenie liczy się najbardziej. Krótka podróż przez północ Europy daje wyobrażenie o tym, jak ważną rolę w codziennym życiu mieszkańców odgrywa wzornictwo. Od pokryw studzienek, przez stojaki na rowery, po poręcze, wnętrza, wieżowce i place – cała przestrzeń miejska jest dziełem projektantów. Wszystko w myśl modernistycznego hasła, głoszącego, że w pięknym otoczeniu człowiek staje się lepszy. Kilka słów o skandnawksim designie.
Skandynawski design - czym jest, jak go opisać?
Styl skandynawski nasuwa skojarzenia z surowym drewnem, wikliną, prostymi formami i pastelowymi kolorami. W północnoeuropejskim wzornictwie równie ważna jak wrażenia estetyczne jest funkcjonalność. Kunszt wzornictwa skandynawskiego opiera się na rzemieślniczej tradycji, która przedkładała wygodę nad dekoracyjność.
W skandynawskim designie największą wagę przywiązuje się tu do jakości wykonania i dbałości o najdrobniejsze detale. Skandynawscy projektanci hołdują idei tworzenia lepszych warunków życia dla jak największej liczby osób. Dlatego skandynawski design to coś więcej niż projektowanie krzeseł, czy sztućców – to narzędzie rozwiązywania problemów przestrzeni publicznej.
W ramach stylu skandynawskiego wyróżnia się styl szwedzki, fiński oraz duński. Różnice pomiędzy nimi są niewielkie, choć każdy kraj wykształcił pewne charakterystyczne elementy.
Duński design
W stylistyce duńskiej dominuje biel. Wzornictwo duńskie jest najbardziej delikatne i wysmakowane, określa się je mianem „dobrego designu”. Hans Wegner – jeden z czołowych przedstawicieli duńskiego stylu – określał swoją pracę jako proces upraszczania. Dążenie do maksymalnej prostoty to sedno duńskiego projektowania. Wystarczy spojrzeć na słynne krzesło Arne Jacobsena o wdzięcznej nazwie Mrówka (Ant Chair).
Nieduże, lekkie krzesło na trzech metalowych nogach zna dziś każdy z nas. Abstrakcyjny, a jednocześnie niezwykle prosty mebel po pierwsze doskonale spełnia swą funkcję – jest wygodne i zajmuje niewiele miejsca. To właśnie skupienie na potrzebach użytkownika oraz przyjemności estetycznej decydują o ponadczasowym pięknie i międzynarodowym uznaniu, jakimi cieszą się duńskie produkty.
Duńczycy dbają o swój wizerunek potęgi wzorniczej. Świadczą o tym liczne inicjatywy rządu, których celem jest promocja wzornictwa. Duńskie Centrum Designu to tętniące życiem miejsce wystaw i spotkań.
Do najciekawszych ekspozycji Centrum należy zaprojektowany przez Madsa Hagstroema, słynny FLOWmarket, gdzie możemy znaleźć dobra, których wkrótce może zabraknąć. Na sklepowych półkach stoją pojemniki z humorystycznymi i pobudzającymi do refleksji etykietami. Zamknięte w estetycznych słoiczkach, puszkach i butelkach czyste powietrze, wewnętrzny spokój, czysta woda i powietrze, czy życzliwość można kupić również przez internet. Proste przesłanie w banalnej formie – nic dodać, nic ująć…
W Danii ciekawym zjawiskiem jest food design, który sprawia, że kulinarne zaplecze staje się bardziej fascynujące. Prace projektantów żywności są często połączeniem żartu i refleksji nad współczesnym światem. Szczególnego kształtu sztuka kulinarna nabiera w eksperymentalnej restauracji, która mieści się w samym centrum Kopenhagi. „Madelaine’s Culinary Theatre and Lab” to miejsce, gdzie odbywają się inscenizowane przyjęcia, podczas których dania przygotowywane są przy gościach, na tle odbywających się przedstawień.
Kolacja w Kulinarnym Teatrze to prawdziwa uczta dla zmysłów i rytuał konsumpcji. Tu nie dokonuje się rezerwacji, tylko kupuje bilet na poszczególne przedstawienia. Jedno z nich zatytułowane „Siódmy zmysł” składa się z doświadczenia kombinacji poszczególnych smaków. Spektakl angażuje wszystkie zmysły. Smaki, dźwięki, aromaty, efekty wizualne i dotykowe składają się na niezwykłe doświadczenie. Tematyczne menu-show, podobnie jak w tradycyjnym teatrze planowane są na kolejne sezony.
-
Projektowanie designerskiego krzesła
-
Designerskie jedzenie pięknie podane
-
Designerskie krzesło
Fiński design
Styl fiński w designie opiera się na niepisanym prawie „bujnej prostoty”, które przejawia się w architekturze fińskich osad wpisanych naturalnie w brzegi jezior. Fińskie wzornictwo to z kolei geometryczne wzory, wyraziste kolory, sklejka i skóra. Często występują obok siebie czerń i biel.
Odważne wzory tekstylne kojarzone są z marką Merimekko, a żywe barwy i organiczne formy z jednym z najgłośniejszych nazwisk w świecie projektowania – Eero Aarnio. Jego słynny fotel w kształcie kuli – Globe Chair – łamał konwencje i szybko stał się międzynarodową sensacją. W ten sposób Aarnio zyskał miano ikony pop designu, a jego projekty do dziś pozostają na czołowych listach modnych przedmiotów.
Projekt serii asymetrycznych naczyń Alvara Aalto pod nazwą Eskimonaisen Nahkahousut (Skórzane Bryczesy Eskimoski) zwyciężył w konkursie na symbol Finlandii i został wystawiony podczas Paryskiej Wystawy Światowej w 1937r.
Projekty kolejnego twórcy fińskiego wzornictwa – Alvaro Aalto przywodzą na myśl organiczne kształty. W prostych formach wszystko podporządkowane jest potrzebom człowieka. Miękkie obłości, charakterystyczne linie fasad, zespolone w jednolitą całość nawiązują do surowych krajobrazów Północy. Wystarczy przyjrzeć się budynkowi Finlandia Talo w Helsinkach, czy niezwykłemu układowi ulic w Rovaniemi, opartych na kształcie rogów renifera, aby zrozumieć, że dla Aalto natura była twórcą doskonałym. „
Aaltowska falująca linia” jako symbol prostoty i designu zorientowanego na naturę to nie tylko architektura. Aalto potrafił przenieść myślenie o wielkiej przestrzeni na przedmiot codziennego użytku.
Nieregularny kontur legendarnego wazonu Savoy, przez artystę nazywanego Kałużą, dziś znany jest niemal każdemu dzięki ogólnodostępnym reprodukcjom.
Szwedzki design - minimalizm w czystej postaci
Szwedzki design to cała filozofia wystroju wnętrza, która dąży do uzyskania efektu harmonii i spokoju. Materiałem, który ma najdłuższą tradycję w szwedzkim wzornictwie jest drewno. Trudno nie zauważyć, że główną inspiracją dla projektantów jest otaczające środowisko.
Dobrym przykładem są tu meble Thomasa Bernstranda. Kanapy i fotele, które same w sobie są ciekawymi konstrukcjami, na ogół nie rzucają się w oczy. Dopiero odkrycie ich funkcjonalności, pozwala zachwycić się inwencją twórcy. Powszechnie wzornictwo szwedzkie może kojarzyć się z IKEĄ. Poza ogólnodostępnymi meblami z sieci wielkich sklepów, Szwecja ma jednak do zaoferowania również projekty awangardowe – np. meble bazujące na wykorzystaniu odpadów przemysłowych .
Jednym z ciekawszych projektów może pochwalić się działające od trzech lat studio From Us With Love. Tym, co wyróżnia pomysły szwedzkiego tria jest z pewnością nowatorska i zaskakująca forma. Powstałe z pojedynczych elementów przedmioty mają wyjątkową zaletę – mogą pełnić wiele funkcji, a ich kształt zależy od użytkownika.
Często dopiero użycie przedmiotu odsłania jego istotę. Najlepszym przykładem jest Prosthes – stojak, który może pełnić rolę wieszaka, czy lampa podłogowa Nightsticks, której możemy nadać dowolną formę.
-> Więcej o skandynawskiej estetyce: Skandynawski styl i estetyka <-
Skandynawskie wzornictwo na co dzień
Design skandynawski przeniknął do naszego otoczenia, stając się z czasem niezauważalną częścią codzienności. Kto z nas zastanawiał się nad koncepcją krzesła, które niezauważane stoi przy kuchennym stole?
Służące jako siedzisko reprodukcje słynnych krzeseł z serii 7 Arne Jacobsena, czy pospolite dziś naczynia naśladujące „kałuże” Aalto, zdają się nie wyróżniać niczym szczególnym. Nie zastanawiamy się nad tym czyje pomysły stoją za prostymi przedmiotami codziennego użytku, tymczasem za pośrednictwem wzornictwa trafiają do nas artystyczne idee i wyrafinowane koncepcje światowej sławy projektantów.
Arne Jacobsen był prekursorem projektowania kompleksowego. W kopenhaskim hotelu SAS Royal (dzisiejszy Radisson) zaprojektował wszystko – od budynku, po sztućce, krany i zasłony. Niezwykły styl tego miejsca – jego funkcjonalizm i prostota – posłużył jako scenografia do kultowego filmu Stanleya Kubricka „Odyseja kosmiczna”.
--> Jeśli chcesz zainspirować się skandynawską prostotą, kup bilet do Szwecji już dzisiaj!
Joanna Lewicka