Najlepsze szwedzkie kryminały — film, serial, książka

Ojczyzna Alfreda Nobla, Astrid Lindgren i Ingmara Bergmana, chłodna kraina kojarząca się z kultowymi meblami marki IKEA, kraj, który w dużej mierze ukształtował europejską muzykę rozrywkową… Skandynawskie państwo ze stolicą w Sztokholmie urzeka swoją barwną historią, zapierającą dech w piersiach przyrodą, charakterystyczną kulturą i wysokim poziomem życia mieszkańców. Okazuje się jednak, że północnoeuropejskie państwo ma również drugą, mroczną stronę. Ulice największych miast i prowincji powtykanych między gęstwiny lasów pokrywających połowę terytorium kraju stały się tłem dla mrożących krew w żyłach opowieści o morderstwach, uprowadzeniach i innych nieludzkich zbrodniach. Według słów przedstawicieli Szwedzkiej Akademii Literatury Kryminalnej szwedzkie kryminały są narodowym produktem eksportowym, tak jak marki Volvo, Ikea czy H&M. Wszystkich fanów powieści, seriali i filmów wywołujących dreszczyk emocji zapraszamy na wycieczkę śladami największych zbrodniarzy, tych całkowicie fikcyjnych i wzorowanych na ludziach z krwi i kości, siejących postrach w szwedzkiej popkulturze. Poznaj najciekawsze książki, filmy i seriale kryminalne stworzone przez szwedzkich twórców i zanurz się na chwilę w całkiem inną rzeczywistość!

Maj Sjöwall i Per Wahlöö – najlepsze szwedzkie kryminały dla koneserów

Nie może być inaczej: listę najpopularniejszych szwedzkich kryminałów otwierają powieści Maj Sjöwall i Pera Wahlöö. Para dziennikarzy zapisała się na kartach historii literatury jako autorzy nowatorskich powieści detektywistycznych, które przetarły szlaki późniejszym twórcom specjalizującym się w powieściach kryminalnych. Autorzy urodzeni w latach 20. (Wahlöö) i 30. (Sjöwall) ubiegłego stulecia powołali do życia oficera wydziału zabójstw Martina Becka, który wraz ze swoimi kolegami z Centralnego Biura Śledczego w Sztokholmie, staje na drodze nieobliczalnym przestępcom. Poczytne powieści nasycone są inteligentnym, dyskretnym humorem przełamującym konwencję klasycznych kryminałów. Nieschematyczni bohaterowie, z którymi łatwo się utożsamiać i wyrafinowane intrygi snute przez pozornie spokojnych, praworządnych obywateli zaskakują i wciągają. Autorzy wykonali kawał dobrej, dziennikarskiej pracy, wiernie oddając realia pracy szwedzkiej policji.

Autorzy nie boją się trudnych tematów. W ich książkach zbrodnie stają się pretekstem do dyskusji na temat problemów trawiących szwedzkie społeczeństwo oraz krytyki ówczesnego socjaldemokratycznego modelu państwa.

Cykl uwielbianych do dzisiaj szwedzkich kryminałów opowiadających o losach Martina Becka składa się z 10 tomów:

● Roseanna;

● Mannen som gick upp i rök (Mężczyzna, który rozpłynął się w powietrzu);

● Mannen på balkongen (Mężczyzna na balkonie);

● Den skrattande polisen (Śmiejący się policjant);

● Brandbilen som försvann (Jak kamień w wodę/Wóz strażacki, który zniknął);

● Polis, polis, potatismos (Morderstwo w Savoyu);

● Den vedervärdige mannen från Säffle (Twardziel z Säffle/Człowiek z Säffle);

● Det slutna rummet (Zamknięty pokój);

● Polismördaren (Zabójca policjanta);

● Terroristerna (Ludzie przemocy).

-> Poznaj nasz subiektywny ranking 10 najlepszych kryminałów skandynawskich: Mroczne kryminały i thrillery skandynawskie — ranking 10 najlepszych pozycji <-

Camilla Läckberg – szwedzka Królowa Zbrodni

Camilla Läckberg to szwedzka autorka kryminałów znana przede wszystkim z Sagi o Fjällbace, której pierwsza część, czyli Księżniczka z lodu, ukazała się na szwedzkim rynku w 2003 roku. Fabuła powieści osadzona jest w rodzinnym miasteczku szwedzkiej autorki kryminałów – Fjällbace, czyli idyllicznej, spokojnej miejscowości nad Skagerrakiem. Camilla Läckberg, pisarka ceniona za dosadność i wiarygodność, głównymi bohaterami swoich powieści uczyniła pisarkę Erikę Falck oraz policjanta Patrika Hedstörma. Fabuła opowieści snutych przez Läckberg jest doskonałym połączeniem codziennego życia, charakterystycznego dla szwedzkiej prowincji, z wartką akcją, która nie rozczaruje najbardziej wytrawnych fanów powieści kryminalnych. Kultową serię tworzą następujące tytuły  :

● Isprinsessan (Księżniczka z lodu);

● Predikanten (Kaznodzieja);

● Stenhuggaren (Kamieniarz);

● Olycksfågeln (Ofiara losu);

● Tyskungen (Niemiecki bękart);

● Sjöjungfrun (Syrenka);

● Fyrvaktaren (Latarnik);

● Änglamakerskan (Fabrykantka aniołków);

● Lejontämjaren (Pogromca lwów);

● Häxan (Czarownica).

Co ważne, każda książka jest odrębną historią, co daje czytelnikowi swobodę wyboru.

Millenium Stiega Larssona

Stieg Larsson, szwedzki pisarz kryminałów, zasłynął na światowym rynku wydawniczym jedną z najchętniej czytanych powieści z gatunku kryminału – książką Mężczyźni, którzy nienawidzą kobiet. Co ciekawe, szwedzki kryminał został wydany rok po śmierci autora w roku 2004. W 2006 Stieg Larsson został pośmiertnie uhonorowany nagrodą literacką Szklanego Kluczaza najlepszą skandynawską powieść kryminalną.

Książka Mężczyźni, którzy nienawidzą kobiet otwiera cykl Millenium składający się z trzech pozycji autorstwa Stiega Larssona oraz trzech powieści Davida Lagercrantza. Powieści kryminalne opowiadające o losach Mikaela Blomkvista, redaktora naczelnego gazety Millennium oraz hakerki Lisbeth Salander, stały się inspiracją dla twórców filmowych. Na podstawie pierwszych trzech tomów trylogii nakręcono szwedzko-duńsko-niemiecko-norweską trylogię filmową z 2009 roku z Mikaelem Nyqvistem i Noomi Rapace w rolach głównych. Obok wciągającej historii nie przeszli obojętnie również najwięksi twórcy hollywoodzcy. Słynna Dziewczyna z tatuażem w reżyserii Davida Finchera bazuje właśnie na opowieściach szwedzkiego pisarza kryminałów, Stiega Larssona.

-> Ale Skandynawia to nie tylko kryminały. Poznaj skandynawską literaturę obyczajową: Nie tylko kryminały: skandynawska literatura obyczajowa <-

Ystad – szwedzka stolica zbrodni

Na liście najlepszych szwedzkich kryminałów nie może zabraknąć kultowych powieści Henninga Mankella. Szwedzki pisarz kryminałów dał w swojej twórczości życie jednej z najbardziej wyrazistych postaci literackiej – Kurtowi Wallanderowi. Postać nieco melancholijnego, rozwiedzionego policjanta, który mierzy się z licznymi kłopotami w życiu prywatnym (alkoholizmem, kryzysem wieku średniego i problemami ze zdrowiem), na stałe wniknęła w tkankę Ystad, stając się symbolem przyciągającym turystów do portowej miejscowości. Losy dynamicznego bohatera możemy śledzić w następujących powieściach:

● Mördare utan ansikte (Morderca bez twarzy);

● Hundarna i Riga (Psy z Rygi);

● Den vita lejoninnan (Biała lwica);

● Mannen som log (Mężczyzna, który się uśmiechał);

● Villospår (Fałszywy trop);

● Den femte kvinnan (Piąta kobieta);

● Steget efter (O krok);

● Brandvägg (Zapora);

● Den orolige mannen (Niespokojny człowiek);

● Handen (Ręka).

-> Więcej o kryminalnym Ystad przeczytasz tu: Prawdziwe miasto – Ystad komisarza Wallandera <-

Z nami możesz zwiedzić Ystad tropem komisarza Wallandera i jego ulubionych miejsc. Nie czekaj i zbierz znajomych: Ystad - na tropie komisarza Wallandera.

Szwedzkie filmy kryminalne: Kobieta w klatce

Najlepsze szwedzkie kryminały to nie tylko książki, ale również filmy. Seans zaczynamy od Kobiety w klatce – duńsko-szwedzko-niemieckiej koprodukcji w reżyserii Mikkela Nørgaarda. Głównym bohaterem obrazu jest detektyw Carl Mørck (w tej roli Nikolaj Lie Kaas) stojący na czele Departamentu Q, specjalnej jednostki do spraw niewyjaśnionych zbrodni powołanej przez duński parlament. Po traumatycznych doświadczeniach detektyw rzuca się w wir pracy, próbując rozwikłać tajemniczą sprawę nagłego zniknięcia pięknej parlamentarzystki Merete Lynggaard (w tej roli Sonja Richter). Jaki będzie wynik śledztwa? Przekonaj się sam!

Warto wspomnieć, że film Kobieta w klatce z 2013 powstał na podstawie książki o tym samym tytule autorstwa Jussi Adler-Olsen (pierwsze wydanie 2007 rok). Jussi Adler-Olsen urodził się 02.08.1950 w Kopenhadze jako Carl Valdemar (Jussi) Henry Adler-Olsen.

Klasyka gatunku – Człowiek na dachu

Szwedzki film kryminalny Człowiek na dachu w reżyserii Bo Widerberga śmiało nazwać można mianem kultowego. Nakręcony w 1976 roku kryminał bazuje na powieści Człowiek z Säffle autorstwa wcześniej wspomnianych Maj Sjöwall i Pera Wahlöö. Trzymający w napięciu film opowiada historię pościgu za mordercą komisarza Stiga Nymana, który, podczas hospitalizacji w sztokholmskiej placówce, zostaje brutalnie zamordowany bagnetem przez nieznanego sprawcę. Sprawa staje się jeszcze bardziej tajemnicza, kiedy brutalny zabójca bierze sobie na cel innych funkcjonariuszy szwedzkiej policji. Obraz został nagrodzony dwoma Złotymi Żukami w kategorii „najlepszy film” oraz „najlepszy aktor pierwszoplanowy” (w rolę komisarza Martina Becka wcielił się Carl-Gustaf Lindstedt).

Dziewczyna z tatuażem – szwedzki film kryminalny z hollywoodzkim rozmachem

Dziewczyna z tatuażem jest jednym z najsłynniejszych skandynawskich kryminałów, który odniósł kasowy sukces na całym świecie. Mroczny i wciągający thriller kryminalny jest mistrzowską ekranizacją powieści Stiega Larssona. David Fincher, reżyser odpowiedzialny za sukces między innymi Ciekawego przypadku Benjamina Buttona, Siedem czy Podziemnego kręgu, przedstawia nam historię oskarżonego o zniesławienie dziennikarza przyjmującego zlecenie zbadania sprawy zaginionej przed 40 laty Harriet Vanger – młodej dziewczyny, która w momencie zniknięcia miała zaledwie 16 lat. Widz zostaje wciągnięty w sieć intryg, których rozwikłanie zaskoczy nawet najwierniejszych fanów gatunku. Klimat filmu doskonale podkreśla muzyka Trenta Reznora i Atticusa Rossa.

Most nad Sundem – najlepszy szwedzki serial kryminalny

Most nad Sundem jest jednym z najbardziej znanych szwedzkich kryminałów przedstawionych w odcinkach. Wydarzenia przedstawione w serialu koncentrują się wokół zbrodni zawieszonej między Danią i Szwecją. Wartką akcję rozpoczyna makabryczne zdarzenie – na tytułowym moście łączącym oba kraje znalezione zostają zwłoki kobiety. Rozwikłać sprawę próbuje duński inspektor Martin Rohde (Kim Bodnia) oraz pochodząca z Malmö policjantka Saga Norén (Sofia Helin) cierpiąca na zaburzenia ze spektrum autyzmu. Widzowie razem z parą całkowicie różniących się bohaterów poznają mroczną stronę dwóch stołecznych miast.

Serial doczekał się czterech sezonów. Produkcja została doceniona na arenie międzynarodowej i doczekała się dwóch adaptacji. W 2013 powstały amerykańska wersja The Bridge: na granicy oraz francusko-brytyjska wersja pod tytułem The Tunnel.

Forbrydelsen – tropem zabójcy nastolatki

W nagrodzonym BAFTĄ serialu nakręconym przez zespół ze Szwecji, Danii, Norwegii i Niemiec poznajemy losy detektyw Sarah Lund. Kobieta odbywa ostatnie dni służby w kopenhaskiej policji, aby za chwilę rozpocząć pracę w Sztokholmie. Plany policjantki nagle zmieniają się, kiedy znalezione zostają zwłoki zgwałconej 19-latki. Sarah, razem z inspektorem Janem Meyerem, który miał zająć jej miejsce, rozpoczynają zabawę w chowanego z jednym z najinteligentniejszych zbrodniarzy. Pikanterii fabule dodaje wątek polityczny.

-> Zachęcamy do zapoznania się z przeglądem najlepszych norweskich filmów kryminalnych: Norweskie filmy kryminalne. Przegląd najlepszych pozycji <-