Loreen – kim jest podwójna zwyciężczyni Eurowizji?

Większość Europejczyków zna Loreen wyłącznie z Eurowizji. Nic w tym dziwnego, gdyż to właśnie ona zapisała się w historii jako podwójna zwyciężczyni tego konkursu. Jednak mało kto wie, że 40-letnia dziś Loreen zaczynała jak wielu artystów – od występu w szwedzkiej edycji „Idola”. Oglądając dziś nagranie z przesłuchania, trudno uwierzyć, że ta nieśmiała dziewczyna w przyszłości stanie się szwedzką Beyoncé i jedną z największych europejskich gwiazd.

Kim jest Loreen?

Loreen przyszła na świat 16 października 1983 roku jako Lorine Zineb Nora Talhaoui. Urodziła się w szwedzkiej miejscowości Åkersberga, która znajduje się w prowincji historycznej Uppland, ok. 30 km na północny wschód od centrum Sztokholmu. Swoją orientalną urodę zawdzięcza marokańsko-berberyjskiemu pochodzeniu. Jej rodzice sprowadzili się do Szwecji z południowego Maroka, gdzie ojciec Loreen był dyplomatą. Artystka jest najstarsza z sześciorga rodzeństwa – jej mama urodziła ją w wieku zaledwie 16 lat. Małżeństwo rodziców Loreen rozpadło się, gdy ta miała 6 lat – przeprowadziła się wtedy wraz z mamą i rodzeństwem do Västerås w środkowej Szwecji. Ojciec piosenkarki wyjechał natomiast do Hiszpanii, gdzie zmarł, gdy Loreen miała 13 lat.

Berberowie – jakie korzenie ma Loreen?

Berberowie, znani również jako Berberzy i Amazygowie, to rdzenna ludność Berberii, czyli krajów Maghrebu – środkowych i zachodnich regionów Afryki Północnej, do których zaliczamy Maroko, Algierię, Tunezję i Libię. Nazwa ta pochodzi od koczowniczego plemienia Berberów, którzy byli pierwotnymi gospodarzami tych terenów. Słowo jest nawiązaniem do łacińskiego barbarus, które oznacza „barbarzyńcę”.  Sami siebie Berberowie nazywają Amazigh („ludzie wolni”), stąd polskie słowo „Amazygowie”.

Berberów zalicza się w większości do odrębnego typu somatycznego w ramach rasy białej – berberyjskiego. Berberowie mogą mieć niebieskie oczy, a także jasne lub rude włosy. Charakterystyczne dla tej ludności są języki berberyjskie, którymi do dziś mówi 6-7 milionów ludzi, zwłaszcza w Maroku i Algierii.

Początki kariery Loreen

W wieku 20 lat Loreen wzięła udział w przesłuchaniach do pierwszej edycji szwedzkiego „Idola”, gdzie zaśpiewała piosenkę Alicii Keys If I Ain’t Got You. W tej nieśmiałej dziewczynie z afro trudno dostrzec dzisiejszą Loreen. Występ spodobał się jurorom, dzięki czemu artystka przeszła dalej, a ostatecznie zajęła czwarte miejsce. W trakcie trwania programu wykonała między innymi piosenkę Every Breath You Take z repertuaru The Police.

W 2005 roku, czyli już rok po wielkiej przygodzie w „Idolu”, wspólnie z grupą Rob’n’Raz Loreen nagrała utwór The Snake. Następnie rozpoczęła karierę jako prezenterka stacji TV400, a do 2011 roku pracowała jako producentka i reżyserka programów typu reality show. Loreen świetnie radzi sobie również w dubbingu – podkładała głos do szwedzkiej wersji językowej filmów „Shrek Trzeci” (Śpiąca Królewna) i „Smerfy” (Smerfetka). Mimo dobrego startu w „Idolu”, na jej pierwszą płytę musieliśmy czekać aż do 2012 roku – swój sukces Loreen zawdzięcza w dużej mierze programowi Melodifestivalen, który w Szwecji jest formą wewnętrznych preselekcji do Konkursu Piosenki Eurowizji.

Po raz pierwszy Loreen startowała na Eurowizję w 2011 roku. Podczas Melodifestivalen zaproponowała piosenkę My Heart Is Refusing Me. Wystąpiła w drugim półfinale, lecz odpadła na etapie dogrywki. Wewnętrzne preselekcje wygrał wówczas Eric Saade z utworem Popular, który na Eurowizji zajął bardzo dobre trzecie miejsce. Występ Loreen nie został jednak zapomniany, a jej piosenka dotarła do 9. miejsca szwedzkiej listy przebojów Sverigetopplistan i sprzedała się na poziomie 80 tysięcy egzemplarzy, co jest równoznaczne z otrzymaniem podwójnej platyny. Na początku 2012 roku Loreen odebrała nagrodę dla najlepszej szwedzkiej piosenki roku za My Heart Is Refusing Me. Platynową płytę przyniósł jej również singiel Soberz 2011 roku, który dotarł do 26. miejsca Sverigetopplistan.

Euphoria: forever, 'til the end of time

W kolejnych preselekcjach do Eurowizji Loreen zaprezentowała utwór Euphoria, który do dziś jest grany w europejskich radiach. Wygrywając aż 70 punktami z Dannym Saucedo, Loreen została oficjalną reprezentantką Szwecji w 57. Konkursie Piosenki Eurowizji. Półmrok, wiatr we włosach, niezwykły taniec i potężny głos – okazało się, że to właśnie przepis na sukces.

Euphoria bardzo szybko stała się główną faworytką bukmacherów i fanklubów OGAE do zwycięstwa w Eurowizji 2012. Jeszcze przed finałem otrzymała dwie nagrody im. Marcela Bezençona – Nagrodę Artystyczną przyznawaną przez komentatorów oraz Nagrodę Kompozytorów. Mimo dobrych recenzji szwedzka reprezentacja obawiała się porażki, gdyż podczas jurorskiej próby generalnej Loreen zakrztusiła się sztucznym śniegiem – a to właśnie podczas tej próby jury przyznawało swoje punkty. Obawy te okazały się jednak bezpodstawne, a Loreen wygrała Eurowizję, otrzymując 372 punkty, czyli o 113 punktów więcej niż Buranowskije Babuszki z Rosji, które zajęły drugą lokatę.

Po sukcesie na Eurowizji Euphoria trafiła na międzynarodowe listy przebojów, stając się jedną z najczęściej granych eurowizyjnych piosenek w historii. Otrzymała też wiele wyróżnień, m.in. nagrodę Rockbjörnen dla najlepszej piosenkarki na żywo oraz za najlepszą szwedzką piosenkę, a także Europejską Nagrodę Muzyczną MTV dla najlepszego szwedzkiego wykonawcy.

Po 8 latach od występu w „Idolu” ukazał się wreszcie debiutancki album Loreen zatytułowany Heal, na którym znalazły się single My Heart Is Refusing Me i Euphoria. Jest współautorką większości utworów na płycie, która prezentuje wiele gatunków muzyki elektronicznej, popu, dance, trance i synth popu. Płyta szybko stała się najlepiej sprzedającym się albumem w Szwecji, a w ciągu dwóch tygodni od premiery pokryła się platyną. W 2012 roku Healbył 14. najlepiej sprzedającym się albumem w Szwecji. Drugi album studyjny wydała w 2017 roku – Ride nie odniósł już tak wielkiego sukcesu jak debiut i dotarł zaledwie do 31. miejsca szwedzkiej listy sprzedaży.

Eurowizja jako sposób na powrót

Nic nie daje takiego rozgłosu, jak udział w Melodifestivalen – szwedzkie preselekcje do Eurowizji trwają kilka tygodni i są traktowane jako wielkie święto muzyki. W 2017 roku Loreen wzięła więc ponownie udział w preselekcjach, tym razem prezentując utwór Statements. Piosenka opowiada o tym, że powinniśmy czynnie pomagać innym, zamiast wypisywać w internecie, że jest nam przykro. Choć Statements był faworytem, podzielił niestety los My Heart Is Refusing Me i odpadł w dogrywce, a bilet na Eurowizję otrzymał wówczas Robin Bengtsson z utworem I Can’t Go On, który w finale zajął piąte miejsce. Singiel Statements nie został jednak zapomniany i dotarł do 13. miejsca szwedzkiej listy sprzedaży.

W kolejnych latach Loreen wydała kilka singli po angielsku i szwedzku: Walk with Me(w tych czasach była blondynką), Fiction Feels Good(niezwykły mashup utworów My Heart Is Refusing Me, Euphoria i Statements), Alice, Du är min man, Jag är en vampyr, Sötvattentårar i Neon Lights.

Loreen startowała w krajowych preselekcjach do Eurowizji cztery razy: dwa razy odpadła w dogrywce i dwa razy wygrała – nie tylko preselekcje, ale i cały konkurs. Jej czwarty start miał miejsce w 2023 roku, kiedy to zaprezentowała utwór Tattoo i z miejsca stała się faworytką 67. Konkursu Piosenki Eurowizji (nawet jeszcze przed zwycięstwem w krajowych preselekcjach!). W finale otrzymała 583 punkty (234 od telewidzów i 340 od jurorów), stając się pierwszą kobietą w historii Eurowizji, która dwukrotnie wygrała konkurs. Powtórzyła więc sukces Irlandczyka Johnny’ego Logana, który wygrał Eurowizję w 1980 i 1987 roku. Podobnie jak w 2012 roku otrzymała również  dwie nagrody im. Marcela Bezençona, tym razem Nagrodę Artystyczną i Nagrodę Dziennikarzy.

W utworze Tattoo Loreen odnosi się do do zanikającej kultury tatuaży berberskich. Jest to jednak przede wszystkim piosenka o miłości: You're stuck on me like a tattoo. Tattoo oskarżano też o plagiat takich utworów, jak Flying Free Pont Aeri, Easy on Me Adele, W plienu Miki Newton i The Winner Takes It All ABBY. Nie przeszkodziło to jednak w osiągnięciu zwycięstwa na Eurowizji.

Loreen walczy o prawa człowieka

57. Konkurs Piosenki Eurowizji odbywał się w Baku, stolicy Azerbejdżanu. Po awansie z półfinału odbyła się konferencja prasowa, podczas której Loreen skrytykowała działania prowadzone w kraju, mówiąc, że prawa człowieka są w Azerbejdżanie gwałcone każdego dnia i nie powinno się milczeć o tego typu rzeczach. Jej reakcja spotkała się z krytyką ze strony rządu Azerbejdżanu – sprawę musieli załagodzić szwedzcy dyplomaci.

Dwa miesiące po sukcesie na Eurowizji Loreen wystąpiła podczas konkursu Słowiański Bazar w białoruskim Witebsku. W trakcie wizyty w kraju spotkała się z żoną Alesia Bialackiego, a także przedstawicielami Centrum Praw Człowieka w Białorusi i niezależnymi dziennikarzami. Mimo świadomości, że może być aresztowana za udział w spotkaniu, nie tylko w nim uczestniczyła, ale też podpisała petycję o zakazie kary śmierci w Białorusi.

Bliskie spotkanie z aktywistami Loreen miała również podczas wykonywania utworu Tattoo w trakcie Melodifestivalen. Kiedy Loreen śpiewała piosenkę, na scenę wtargnął aktywista klimatyczny z transparentem „Återställ våtmarker” – wzywający do przywrócenia terenów podmokłych w Szwecji. Występ przerwano, po czym Loreen wystąpiła ponownie. W wywiadzie dla ESCXTRA.com wyznała, że nie czuła żadnej wrogiej energii i przyznała, że rozumie, dlaczego chłopak to zrobił – aktywiści muszą podejmować często szokujące kroki, by przyciągnąć uwagę ludzi. W wywiadzie użyła zwrotu „my little beautiful activist” (mój mały piękny aktywista), udowadniając tym samym, że nie miała nic przeciwko wtargnięciu na scenę. Z powodu ciemnego stagingu napis na banerze był nieczytelny, lecz grupa Återställ Våtmarker przyznała się do akcji na Twitterze, a europejskie media szeroko pisały o sprawie. Tym samym Loreen udowodniła, że jest nie tylko twórczynią międzynarodowych hitów, lecz również artystką wrażliwą na losy ludzi i świata.