Jak wygląda edukacja w Norwegii?

Norweska szkoła pod wieloma względami różni się od polskiej. Uczniowie zwracają się do nauczycieli per „ty”, a szkoły przywiązują większą wagę do nauki umiejętności praktycznych i samodzielnego myślenia. Planujesz przeprowadzkę do Norwegii wspólnie z rodziną? A może zwyczajnie interesujesz się skandynawskim systemem edukacji? Sprawdź, jak wygląda nauka w Norwegii!

Przedszkole (barnehage)

Edukacja przedszkolna jest adresowana do dzieci w wieku 1-5 lat. Choć przedszkole nie jest obowiązkowe, większość rodziców decyduje się posłać tam swoje pociechy, by zapewnić im profesjonalną opiekę w ciągu dnia oraz zadbać o rozwój językowy i społeczny dziecka. W barnehage maluchy bawią się i spędzają dużo czasu na świeżym powietrzu – niezależnie od pogody. Jak to mówią Norwegowie: nie ma złej pogody, są tylko złe ubrania.

Zaskoczeniem może być to, że norweskie przedszkola zwykle nie oferują wyżywienia, dlatego rodzic powinien wyposażyć malucha w matpakke (np. kanapki) i herbatę w termosie. W Skandynawii nikogo nie dziwi też picie wody z kranu, gdyż ma ona bardzo dobrą jakość. W norweskich przedszkolach, oprócz wszelkiego rodzaju zabawek, znajdziemy też sprzęty, narzędzia i przedmioty codziennego użytku, takie jak młotki czy piekarnik – maluchy pod nadzorem opiekunów mogą uczestniczyć w pieczeniu ciastek czy budowie domku na drzewie.

W Norwegii, podobnie jak w Polsce, znajdziemy przedszkola publiczne i prywatne. Alternatywą dla tradycyjnych placówek są też przedszkola domowe (familiebarnehage), które zwykle mieszczą się w prywatnych domach i mają mniej podopiecznych.

Nauczanie podstawowe (grunnskole)

Obowiązek szkolny w Norwegii trwa 10 lat, czyli od 6. do 16. roku życia. Po tym czasie uczniowie mogą pójść do szkoły średniej, lecz nie jest to obowiązkowe. Do edukacji obowiązkowej (grunnskole) zaliczamy szkołę podstawową i gimnazjum.

Szkoła podstawowa (barneskole)

W wieku 6 lat dzieci idą do szkoły podstawowej, gdzie uczą się do 13. roku życia. Każda gmina zapewnia bezpłatną naukę w szkole publicznej, choć możliwe jest również uczęszczanie do płatnej szkoły prywatnej. Barneskole obejmuje klasy 1-7. Jeśli dzieci i młodzież z innego kraju mieszkają w Norwegii przez trzy miesiące, mają obowiązek uczęszczania do barneskole lub ungdomsskole.

Szkoła podstawowa zapewnia dostęp do książek i przyborów szkolnych, a niektóre placówki zapewniają dzieciom tablety, które zastępują podręczniki. W barneskole nie stosuje się tradycyjnego systemu oceniania, a uczniowie otrzymują jedynie informację zwrotną o swoich umiejętnościach.

W pierwszej klasie dzieci rozpoczynają naukę alfabetu, dodawania i odejmowania oraz podstaw angielskiego. Nauczyciel skupia się na potrzebach uczniów i prowadzi zajęcia z wykorzystaniem gier edukacyjnych i innych atrakcyjnych form nauczania. W klasach 2-7 wprowadzane są takie przedmioty, jak matematyka, angielski, geografia, nauki społeczne, historia, przedmioty ścisłe, muzyka i religia. Ten ostatni przedmiot skupia się na nauce różnych religii świata.

Dzieci uczęszczające do klas 1-4 mogą uczestniczyć w zajęciach SFO (Skolefritidsordning), które odbywają się przed i po lekcjach. Są to zajęcia kulturalne i rekreacyjne organizowane na terenie szkoły lub w pobliżu placówki. SFO można porównać do naszej polskiej świetlicy. Dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych mogą z nich korzystać do siódmej klasy, a uczestnictwo w SFO jest dobrowolne.

Gimnazjum (ungdomsskole)

Norweskie gimnazjum bywa również nazywane szkołą średnią I stopnia. Nauka w ungdomsskole trwa 3 lata, od 8 do 10 klasy. Co ciekawe norwescy uczniowie dostają oceny dopiero od ósmej klasy, a w barneskole tradycyjny system oceniania nie obowiązuje. Oceny z gimnazjum są potrzebne do złożenia podania o przyjęcie do szkoły średniej, a skala ocen jest podobna do polskiej i obejmuje stopnie od 1 do 6.

W ungdomsskole uczniowie kontynuują naukę przedmiotów, które zostały wprowadzone w barneskole. Lekcje uzupełniane są również o dodatkowy język obcy, na przykład hiszpański, niemiecki lub francuski. Na zakończenie gimnazjum uczniowie przystępują do ogólnokrajowych egzaminów i otrzymują świadectwo. Na tym etapie każdy uczeń ma prawo samodzielnie zdecydować, czy chce kontynuować naukę w szkole średniej II stopnia.

-> Interesuje Cię szkolnictwo? Sprawdź jak wygląda to w Szwecji: Edukacja w Szwecji <-

Szkoła średnia (videregående skole)

Norweska szkoła średnia jest przeznaczona dla młodzieży w wieku 16-19 lat. Uczniowie mogą zdecydować się na jeden z dwóch rodzajów kształcenia, które są odpowiednikami naszego liceum i szkoły zawodowej:

● Kształcenie ogólne (studieforberedende utdanningsprogrammer) – nauka polega na przygotowaniu ucznia do studiów wyższych i uzyskaniu tzw. studiekompetanse. Bez zdania egzaminów w szkole średniej nie można aplikować na uczelnie. Po ukończeniu szkoły średniej o profilu ogólnym uczeń otrzymuje świadectwo z wynikami egzaminów (Vitnemål fra den Videregående Skolen).

● Kształcenie zawodowe (yrkesfaglige utdanningsprogrammer) – obejmuje 2-letnią naukę w szkole i roczne lub dwuletnie przyuczenie do zawodu. Kształcenie zawodowe nie daje możliwości aplikowania na studia, chyba że uczeń zdobędzie studiekompetanse na dodatkowym kursie.

W Norwegii można również uczęszczać do szkoły policealnej (fagskole), w której nauka trwa od pół roku do dwóch lat. Ukończenie fagskole umożliwia zdobycie zawodu i kwalifikacji niezbędnych do wejścia na rynek pracy.

Szkoła wyższa (universitet/høyskole)

Struktura studiów w Norwegii jest podobna do tej obowiązującej w Polsce i obejmuje 3-letnie studia licencjackie, 2-letnie studia magisterskie i 3-letnie studia doktoranckie. Z wyjątkiem prywatnych uczelni norweskie szkoły wyższe są bezpłatne. Studenci mają prawo korzystać ze wsparcia finansowego w celu pokrycia kosztów utrzymania – zajmuje się tym Państwowy Fundusz Pożyczek Edukacyjnych. Samo studiowanie nie wiąże się z żadnymi opłatami poza symboliczną opłatą semestralną w wysokości 300-600 NOK. Norweskie szkoły wyższe obejmują uniwersytety, uniwersytety zawodowe, uczelnie wojskowe, policyjne, prawne i artystyczne oraz prywatne i publiczne kolegia uniwersyteckie.

Ciekawym zjawiskiem typowym dla krajów skandynawskich jest szkoła ludowa (folkehøgskole), do której uczęszczają najczęściej osoby w wieku 19-25 lat (będące po szkole średniej). Jest to swego rodzaju gap year, czyli sposób na zastanowienie się nad swoją przyszłością. Każda szkoła ludowa ma specjalizację (np. sport, języki obce, fotografia, muzyka, dziennikarstwo), a nauka w nich trwa do 10 miesięcy. W folkehøgskole nie przyznaje się ocen ani nie przeprowadza egzaminów. Po zakończeniu nauki uczeń otrzymuje dyplom, lecz nie jest on podstawą do przyznania formalnych kwalifikacji. Celem szkoły ludowej jest przede wszystkim wsparcie w wyborze dalszej ścieżki kariery.

Rok szkolny w Norwegii

Norweski rok szkolny różni się od polskiego, co może być nieco szokujące dla dzieci przyzwyczajonych do rozpoczynania szkoły 1 września. W Norwegii rok szkolny trwa 38 tygodni: rozpoczyna się w połowie sierpnia i kończy w połowie czerwca. W międzyczasie uczniowie mogą jednak korzystać z wielu przerw, takich jak ferie jesienne i zimowe, przerwa świąteczna czy ferie wielkanocne. Dni wolne od nauki przypadają również w czasie norweskich świąt narodowych, m.in. 1 maja (Święto Pracy) i 17 maja (Dzień Konstytucji). Tydzień nauki jest taki sam jak w Polsce – trwa od poniedziałku do piątku, a długość lekcji wynosi 60 minut.

Szkoła polska w Norwegii

Polscy uczniowie mieszkający w Norwegii mogą ponadto kontynuować naukę języka ojczystego w szkole polskiej. Takie placówki działają w Oslo, Stavanger, Bergen, Kristiansand, Ålesund, Drammen, Fredrikstad, Gjøvik, Hønefoss, Moss, Oppegård i Porsgrunn (pełna lista znajduje się na stronie https://www.gov.pl/web/norwegia/polskie-szkoly-w-norwegii). Zajęcia najczęściej odbywają się w soboty, a szkoły polskie są traktowane jako organizacje społeczne, które nie mogą zastępować edukacji w szkołach norweskich. Uczniowie mogą uczestniczyć w różnorodnych zajęciach dydaktycznych i imprezach okolicznościowych. Celem szkół polskich jest pielęgnowanie znajomości języka ojczystego, przybliżanie polskiej historii, geografii, tradycji i kultury, a także propagowanie integracji polsko-norweskiej.