Jak się żyje w Islandii?

Wiele osób postrzega Islandię jako idealne miejsce do życia. Dotyczy to szczególnie Polaków, którzy kochają przyrodę, nie przepadają za upałami i tłumami, a także fascynują się islandzkim stylem życia. Blisko 70% ludności zamieszkuje południowo-zachodnią część Islandii, która stanowi nieco ponad 3% powierzchni kraju, a na 1 km² przypadają zaledwie 3 osoby (w Polsce są to 122 osoby). Najczęściej wybierane przez Polaków miejsca do życia to Reykjavík, Kópavogur, Hafnarfjörður i Reykjanesbær. Według danych Statistics Iceland z 2021 roku w Islandii mieszka 20,553 osób z Polski. Planujesz przeprowadzkę do kraju elfów? Sprawdź najważniejsze informacje dla Polaków chcących zamieszkać w Islandii.

Praca w Islandii

Islandzki rynek pracy jest otwarty dla polskich obywateli od 1 maja 2006 roku. Polacy korzystają z prawa do swobodnego przepływu osób w ramach Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz strefy Schengen. Na terytorium Islandii można przebywać bez rejestracji do 90 dni – wystarczy ważny paszport lub dowód osobisty. W przypadku dłuższego pobytu należy zarejestrować się w Narodowym Rejestrze Islandii (Þjóðskrá, www.skra.is).

Jak otrzymać numer personalny?

W Islandii nie ma obowiązku meldunkowego w stosunku do osób przebywających w kraju przez okres krótszy niż 3 miesiące. Jeśli jednak szukasz pracy, odbywasz staż studencki lub przyjeżdżasz w celach zarobkowych, musisz wystąpić o wydanie islandzkiego numeru personalnego (kennitala). Wniosek należy złożyć w Narodowym Rejestrze Islandii (Þjóðskrá). Aby zarejestrować swój pobyt, złóż druk zgłoszeniowy A-292. Jeśli otrzymasz pracę na okres dłuższy niż 3 miesiące, jak najszybciej złóż wniosek o pobyt długoterminowy i uzyskanie numeru kennitala. Numer ten jest niezbędny do otwarcia konta w banku oraz wyrobienia karty podatkowej w urzędzie podatkowym. Niezarejestrowany pobyt powyżej 90 dni jest nielegalny.

Praca w Islandii dla Polaków – jakie zawody?

Zatrudnienie najłatwiej można znaleźć w takich branżach jak gastronomia, hotelarstwo, turystyka, handel, rybołówstwo, rolnictwo i budownictwo. Najłatwiej o pracę w stolicy – tam również można liczyć na najwyższe zarobki. Islandzka służba zdrowia także jest otwarta na pracowników z Polski – dotyczy to między innymi pielęgniarek czy stomatologów. Pracę na terenie Islandii bez problemu znajdą też specjaliści czy operatorzy ciężkich maszyn. Jeśli planujesz zostać w Islandii na dłużej, rozważ naukę języka islandzkiego – jego znajomość jest dodatkowym atutem w CV.

Jak znaleźć pracę w Islandii?

W lipcu 2022 r. stopa procentowa bezrobocia w Islandii wynosiła 4,10%, czyli podobnie jak w Polsce. Osoby, które chcą pracować w Islandii, nie powinny mieć problemu ze znalezieniem zatrudnienia.

Ofert pracy można szukać w internecie, na przykład na stronach Europejskich Służb Zatrudnienia EURES, (www.eures.praca.gov.pl lub www.ec.europa.eu/eures/), których celem jest ułatwienie swobodnego przepływu pracowników na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Oferty publikowane są również na stronach islandzkich, takich jak www.bondi.is czy www.samherji.is. Możesz też zarejestrować się w islandzkim urzędzie pracy (Vinnumálastofnun). Pamiętaj, że rekrutacje rozpoczynają się ze sporym wyprzedzeniem. Jeśli więc szukasz pracy na wakacje, możesz zacząć przeglądać oferty już na początku roku.

Praca w Islandii a znajomość języka

Językiem urzędowym Islandii jest islandzki, który nie należy do najprostszych. Powszechnie znany jest natomiast język angielski – jego znajomość wystarcza do załatwiania spraw urzędowych oraz do codziennej komunikacji. Jeśli chodzi o zatrudnienie, pracodawca może wymagać przynajmniej podstawowej znajomości islandzkiego, choć wszystko zależy od rodzaju pracy. Dużą część społeczeństwa islandzkiego płynnie posługuje się językiem duńskim, który znajduje się w obowiązkowym programie nauczania. Jest to pozostałość po Królestwie Islandii – monarchii konstytucyjnej związanej unią personalną z Danią. Islandia była kontrolowana przez Danię i jej władców od 1380 roku, a dopiero w 1944 roku powstała niepodległa Republika Islandii.

Umowa o pracę

Umowa o pracę może być zawarta na okres próbny (1-6 miesięcy), a także na czas określony lub czas nieokreślony. Początkowo umowa może mieć charakter ustny, lecz w ciągu 2 miesięcy od rozpoczęcia pracy pracodawca ma obowiązek zawarcia umowy pisemnej. Oprócz danych pracownika i pracodawcy umowa powinna zawierać krótki opis obowiązków, informacje na temat przynależności do związku zawodowego i funduszu emerytalnego, wysokość wynagrodzenia, uprawnienia do urlopu, godziny pracy oraz warunki wypowiedzenia.

Czas pracy i urlop

Średni czas pracy w Islandii wynosi 40 godzin tygodniowo, czyli 8 godzin dziennie. Czas pracy w niektórych zawodach jest krótszy i ustalony zgodnie z umową zbiorową. W ciągu 7 dni pracownik musi mieć co najmniej jeden dzień wolny – w miarę możliwości dzień ten powinien przypadać w niedzielę. Pracownik ma prawo do dwóch przerw w pracy, których czas wynosi 15-30 minut. Przerwa obiadowa trwa 30-60 minut i nie jest wliczana do czasu pracy. Maksymalny czas pracy w tygodniu (łącznie z nadgodzinami) nie powinien przekraczać 48 godzin.

Urlop wypoczynkowy wynosi minimum 24 dni, co daje 2 dni za każdy miesiąc pracy. W okresie wakacyjnym (od 2 maja do 15 września) pracownik ma prawo do wzięcia przynajmniej 14 dni urlopu.

Na urlop mogą też liczyć świeżo upieczeni rodzice. Matka ma prawo do 3-miesięcznego urlopu macierzyńskiego, natomiast ojciec może wziąć 3-miesięczny urlop ojcowski. Rodzice otrzymują również dodatkowe 3 miesiące wolnego do podziału według własnych potrzeb.

Wynagrodzenie za pracę i podatki

Minimalne wynagrodzenie wynosi 368 000 ISK brutto (ok. 12 000 PLN), a średnie zarobki utrzymują się na poziomie 410 000 - 470 000 ISK brutto (ok. 13 500 - 15 500 PLN). Najwięcej można zarobić w Reykjavíku, gdzie średnie zarobki wynoszą nawet 700 000 ISK brutto (ok. 23 000 PLN). Stawki różnią się w zależności od miejsca zatrudnienia i rodzaju wykonywanej pracy. Wynagrodzenie w większości przypadków wypłacane jest miesięcznie, choć niektórzy pracodawcy płacą tygodniowo. Warto przy tym pamiętać, że Islandia jest jednym z najdroższych państw do życia w całej Europie.

Jeśli chodzi o kwestie podatkowe, na osoby przebywające w Islandii krócej niż 6 miesięcy w ciągu 12-miesięcznego okresu nałożony jest obowiązek podatkowy ograniczony, natomiast w przypadku rezydentów mamy do czynienia z obowiązkiem podatkowym nieograniczonym (płaconym od wszystkich dochodów ze wszystkich źródeł). Podatek nalicza się od miesięcznego dochodu po odliczeniu 4% składki na fundusz emerytalny. W Islandii mamy dwa progi podatkowe: 36,94% (dla dochodu miesięcznego do 834 707 ISK) oraz 46,24% (dla dochodu powyżej 834 707 ISK).

Ciekawostką jest, że wszystkie osoby powyżej 16 lat, które są zameldowane na terenie Islandii, mają obowiązek płacenia podatku kościelnego na wybrany Kościół lub związek wyznaniowy. Osoby nienależące do grup wyznaniowych przekazują podatek na Uniwersytet Islandzki.

-> Zastanawiasz się nad wyjazdem? Sprawdź również jak żyje się w Szwecji: Jak się żyje w Szwecji? <-

Zakwaterowanie w Islandii

W związku z tym, że życie w Islandii nie należy do tanich, trzeba się liczyć z wysokimi cenami najmu. Oczywiście najwięcej zapłacimy w stolicy i dużych miastach, choć wiele zależy rzecz jasna od tego, gdzie znajdziemy pracę. Za kawalerkę (30 m²) w Reykjavíku zapłacimy ok. 130 000 ISK miesięcznie (ponad 4300 PLN), a dwupokojowe mieszkanie (60-70 m²) na obrzeżach stolicy kosztuje ok. 160 000 - 200 000 ISK (ok. 5300 - 6600 PLN). Im dalej od stolicy, tym taniej, więc jeśli masz taką możliwość, szukaj mieszkania poza centrum kraju.

Islandzki rynek nieruchomości jest mały, a popyt przewyższa podaż, dlatego dobrze jest znaleźć mieszkanie jeszcze przed przyjazdem. Trzeba również liczyć się z tym, że właściciel może zażądać wpłaty depozytu, który wynosi jedno-, dwu- lub trzykrotność miesięcznego czynszu. Zaletą mieszkania w Islandii są dość niskie koszty eksploatacji.

Ogłoszenia mieszkaniowe możesz znaleźć w lokalnych gazetach (np. Fréttablaðið i Morgunblaðið) oraz w internecie (np. www.bland.is lub www.leigulistinn.is) i mediach społecznościowych. Inną opcją jest skorzystanie z usług pośredników nieruchomości (www.leiga.is).

Opieka zdrowotna w Islandii

Islandia wyróżnia się dobrym poziomem usług medycznych, a niemal wszyscy lekarze mówią biegle po angielsku. Przed wyjazdem do Islandii należy wykupić prywatną polisę ubezpieczeniową lub wyrobić w NFZ Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Korzystając z usług medycznych w Islandii, należy mieć świadomość, że obowiązuje tam tzw. udział własny, czyli częściowa odpłatność za usługi medyczne – dotyczy to zarówno rezydentów, jak i osób mających kartę EKUZ. Osoby objęte islandzkim ubezpieczeniem zdrowotnym, które w danym miesiącu lub roku przekroczą określoną kwotę za usługi medyczne, mogą korzystać ze zniżek w udziale własnym.

Islandzki system edukacji

Edukacja w Islandii jest obowiązkowa od 6. do 16. roku życia, a przed rozpoczęciem nauki w szkole dzieci mogą uczęszczać do przedszkola. Jest to o szczególnie ważne dla dzieci imigrantów, gdyż w przedszkolu dziecko może nauczyć się języka islandzkiego, który jest niezbędny do dalszej nauki. Edukacja podstawowa jest bezpłatna, a za opłatą rodzice mogą posyłać dzieci do świetlicy szkolnej. Dalsza edukacja kontynuowana jest w szkole średniej – ogólnokształcącej lub zawodowej.

Islandzkie szkolnictwo wyższe ma strukturę trójstopniową – kształcenie pierwszego i drugiego stopnia pozwala uzyskać tytuł licencjata i magistra, a celem kształcenia trzeciego stopnia jest uzyskanie tytułu doktora. Islandia ma 7 uniwersytetów: 4 publiczne i 3 prywatne. W samej stolicy znajdują się: Uniwersytet w Reykjavíku, Islandzka Akademia Sztuk Pięknych i Uniwersytet Islandzki. Pozostałe uczelnie są ulokowane w Hvanneyri (Islandzki Uniwersytet Rolniczy), Bifröst (Uniwersytet w Bifröst), Hólar (Uniwersytet w Hólar) i Akureyri (Uniwersytet w Akureyri).

W programie szkoły islandzkiej znajduje się obowiązkowe nauczanie języka duńskiego dla klas 7-10, a od 2007 roku uczniowie pochodzenia polskiego mogą zamiast duńskiego uczyć się języka polskiego.