Jak się żyje w Finlandii?

Finlandia to kraj leżący w Europie Północnej, który pod względem kulturowym i historycznym bywa zaliczany do Skandynawii. Finowie nie są jednak spokrewnieni ze Skandynawami, a ich język należy do zupełnie innej grupy – języków ugrofińskich. Finlandia jest jednak krajem nordyckim, gdyż wraz z Islandią, Norwegią, Szwecją, Danią, Grenlandią, Wyspami Owczymi i Wyspami Alandzkimi należy do Rady Nordyckiej. Planujesz przeprowadzkę do kraju, w którym narodziły się Muminki? Sprawdź najważniejsze informacje dotyczące życia w Finlandii.

Praca w Finlandii

Polacy z ważnym dokumentem tożsamości mogą przebywać i pracować w Finlandii do 3 miesięcy bez obowiązku rejestracji. Po tym czasie należy udać się do biura służby migracyjnej (Migri, www.migri.fi) w miejscu zamieszkania i zarejestrować swój pobyt. W celu uzyskania prawa do pobytu konieczne jest przedstawienie ważnego dowodu osobistego lub paszportu, a także potwierdzenie powodu przebywania w Finlandii (np. praca, studia).

Pracownicy mogą przedstawić zaświadczenie od pracodawcy lub informację o samozatrudnieniu, natomiast studenci przekazują zaświadczenie z uczelni wraz z informacją o posiadanym ubezpieczeniu. Osoby, które nie pracują ani nie studiują w Finlandii, powinny przedłożyć informację o posiadanych środkach utrzymania. Polacy, którzy starają się o prawo do pobytu w Finlandii, nie mogą również stanowić zagrożenia dla porządku publicznego, bezpieczeństwa narodowego i zdrowia publicznego.

Numer personalny w Finlandii

Wszyscy obcokrajowcy przebywający na kontraktach w Finlandii muszą uzyskać fiński numer personalny (odpowiednik naszego numeru PESEL). Osobisty kod identyfikacyjny jest wydawany osobie, która została zarejestrowana w fińskim rejestrze ewidencji ludności prowadzonym przez urzędy Maistraatti i otrzymała zezwolenie na pobyt. Jest on niezbędny przy wypłacaniu pensji, korzystaniu z usług bankowych i publicznej opieki zdrowotnej, załatwianiu spraw socjalnych, rozpatrywaniu spraw podatkowych czy załatwianiu spraw związanych z emeryturą.

Praca w Finlandii dla Polaków – jakie zawody?

Finowie mają niewielki rynek pracy, choć w niektórych sektorach istnieje stałe zapotrzebowanie na pracowników. Najłatwiej można znaleźć pracę na takich stanowiskach jak sprzedawca, pielęgniarka, personel medyczny, sprzątacz, położna, dystrybutor gazet, ogrodnik, pracownik restauracji, budowlaniec i monter. Pracownicy są szczególnie poszukiwani w sektorze opieki zdrowotnej, przemysłu budowlanego, transportu i hotelarstwa. W sezonie letnim można szukać pracy przy zbiorze owoców i warzyw.

Jak znaleźć pracę w Finlandii?

Poszukiwanie pracy warto rozpocząć jeszcze w Polsce, gdyż znalezienie jej na miejscu może być czasochłonne. Ambasada RP ostrzega przed nieuczciwymi ofertami pracy, szczególnie tymi, które wiążą się z zabronionym w Finlandii handlem obnośnym. Niezgodne z prawem jest również podejmowanie pracy bez zawarcia umowy.

Sprawdzone oferty pracy znajdziesz na stronie fińskiego Biura Zatrudnienia (https://tyomarkkinatori.fi/), a także w systemie EURES (www.eures.praca.gov.pl lub www.ec.europa.eu/eures/) , czyli Europejskich Służb Zatrudnienia, których celem jest ułatwienie swobodnego przepływu pracowników na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Ofert pracy możesz również szukać w gazetach lokalnych i ogólnokrajowych, głównie w niedzielnych wydaniach. Najpopularniejsze fińskie gazety to „Helsingin Sanomat”, „Åbo Underrättelser”, „City-lehti”,  „Etelä-Saimaa”, „Österbottningen”, „Aamulehti”, „Finland Journal” i „Åland (Mariehamn)”.

Podczas poszukiwań pracy możesz również składać CV wraz z listem motywacyjnym bezpośrednio w biurach firm, w których chciałbyś pracować. W poszukiwaniu zatrudnienia mogą Ci pomóc także niepubliczne agencje pośrednictwa pracy. Adresy agencji znajdziesz na stronie www.fonecta.fi.

Praca w Finlandii a znajomość języka

Język fiński nie należy do najłatwiejszych, a w przypadku poszukiwania pracy umysłowej wymagana jest jego znajomość na poziomie co najmniej podstawowym. Wielu pracodawców wymaga również znajomości języka angielskiego w stopniu komunikatywnym. Jednym z dwóch języków urzędowych Finlandii jest, obok fińskiego, szwedzki. W Finlandii istnieje obowiązek szkolny nauki języka szwedzkiego aż do matury, dlatego osoby znające języki skandynawskie mają większe szanse na znalezienie pracy w kraju Muminków.

Umowa o pracę

Obywatele Polski mogą pracować w Finlandii bez dodatkowego zezwolenia, a po znalezieniu i podjęciu pracy należy udać się do Migri (biura służby migracyjnej) i zarejestrować swój pobyt. Umowa o pracę w Finlandii może być zawarta pisemnie lub ustnie – w tym drugim przypadku konieczne jest przekazanie pracownikowi pisemnej informacji o warunkach zatrudnienia. Zaleca się zawieranie umów pisemnych, które w znacznie lepszym stopniu zabezpieczają interesy obcokrajowca. Umowę można zawrzeć na czas określony lub nieokreślony. Okres próbny nie może przekraczać 4 miesięcy, chyba że pracownik uczestniczy w kursie przyuczającym do zawodu – w takiej sytuacji okres próbny może trwać do 6 miesięcy.

Czas pracy i urlop

Maksymalny czas pracy w Finlandii wynosi (podobnie jak w Polsce) 40 godzin tygodniowo, czyli 8 godzin dziennie. W niektórych zawodach czas pracy jest krótszy i wynosi 37,5 godziny w tygodniu. Pracownik może również brać nadgodziny, jednak nie więcej niż 138 godzin w ciągu 4 miesięcy i 250 godzin w ciągu roku.

Pracownikom przysługuje 2,5 dnia urlopu za każdy przepracowany miesiąc w pełnym roku rozliczeniowym (od 1 kwietnia do 31 marca kolejnego roku). Jeśli do końca tego okresu będziesz pracować krócej niż 12 miesięcy, za każdy przepracowany miesiąc otrzymasz 2 dni urlopu wypoczynkowego.

Kobiety spodziewające się dziecka mają prawo do zasiłku macierzyńskiego. Warunkiem jego otrzymania jest przebywanie w Finlandii przez co najmniej 180 dni przed planowanym terminem porodu. Każdemu z rodziców przysługują 164 dni urlopu rodzicielskiego (ok. 6,6 miesiąca). Istnieje również możliwość przeniesienia 69 dni urlopu z jednego rodzica na drugiego. Samotny rodzic może wykorzystać urlop dostępny dla obojga rodziców.

Wynagrodzenie za pracę i podatki

Według danych Komisji Europejskiej, w 2019 roku osoby pracujące w Finlandii zarabiały średnio 3529 euro na miesiąc. Zarobki są więc znacznie bardziej atrakcyjne niż w Polsce. W porównaniu z innymi krajami europejskimi Finlandia ma jednak dość wysokie podatki. Osoby mieszkające w Finlandii dłużej niż 6 miesięcy muszą płacić podatek w kraju zatrudnienia. Z kolei Polacy pracujący w kraju Muminków krócej podlegają opodatkowaniu w Polsce i nie składają zeznania podatkowego w Finlandii. Z ich wynagrodzenia pracodawca może potrącać 35% podatku zryczałtowanego. Przy pobycie powyżej 6 miesięcy obowiązuje stawka podatku progresywnego, podobnie jak w przypadku fińskich pracowników. Pamiętaj, aby zgłosić się do urzędu podatkowego (Vero) w celu uzyskania karty podatkowej.

-> Wahasz się, do którego kraju wyjechać? Sprawdź i porównaj: Jak się żyje w Islandii? <-

Zakwaterowanie w Finlandii

Większość mieszkańców Finlandii mieszka w domach własnościowych. Dostępność mieszkań na wynajem jest różna, a wiele zależy od miejsca, w którym chcemy osiąść. Szczególnie trudne jest znalezienie lokum w atrakcyjnej cenie w Helsinkach i dużych miastach, gdzie czynsz jest znacznie wyższy niż w pozostałych częściach kraju. Jeśli masz pracę, możesz poprosić swojego pracodawcę o pomoc w znalezieniu mieszkania. Informacji na temat rodzajów wsparcia mieszkaniowego możesz szukać w fińskim zakładzie ubezpieczeń społecznych (Kela).

Ogłoszenia dla osób szukających mieszkań na wynajem zamieszczane są w gazetach i na stronach internetowych (np. www.etuovi.com). Innym sposobem na szukanie lokum jest korzystanie z usług pośredników nieruchomości.

Umowę najmu sporządza się pisemnie w dwóch kopiach, a czynsz należy zapłacić z miesięcznym wyprzedzeniem. Podobnie jak w Szwecji, Danii i Norwegii, również w Finlandii należy spodziewać się konieczności wpłaty depozytu, który jest 3-krotnością miesięcznego czynszu – otrzymasz go z powrotem po zakończeniu umowy najmu. Mieszkania na wynajem mają zazwyczaj wyposażoną kuchnię i nieumeblowane pokoje (te umeblowane kosztują więcej). Informacji na temat zakwaterowania w Finlandii można szukać na stronie fińskiego Ministerstwa Środowiska (www.ymparisto.fi/asuminen).

Jeśli natomiast chciałbyś kupić nieruchomość w Finlandii, musisz mieć oszczędności lub zaciągnąć kredyt na co najmniej 10-20 lat.

Opieka zdrowotna w Finlandii

Przed wyjazdem pamiętaj o wyrobieniu Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego(EKUZ) w placówce NFZ. Jest to szczególnie ważne dla osób, które przebywają w Finlandii tymczasowo (np. studentów) – EKUZ uprawnia obcokrajowców do korzystania z publicznych świadczeń zdrowotnych.

Z kolei osoby pracujące lub prowadzące działalność na terenie Finlandii mogą korzystać ze świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie karty S1, którą również można otrzymać w NFZ. Taką kartę trzeba zgłosić do fińskiego zakładu ubezpieczeń społecznych (Kela).

Przed wyjazdem do Europy Północnej można wykupić w Polsce specjalne ubezpieczenie. Warto o tym pomyśleć, gdyż koszty prywatnego leczenia w Finlandii są wysokie – za wizytę u lekarza zapłacimy ok. 80-100 euro, a sama doba w szpitalu (bez badań, zabiegów i leków) kosztuje ok. 200 euro.

-> A może  jednak Szwecja? Sprawdź i porównaj: Jak się żyje w Szwecji? <-

Fiński system edukacji

System edukacji w Finlandii składa się ze szkoły podstawowej (9 lat), szkoły średniej (3-letnie gimnazja i 3-letnie szkoły zawodowe) oraz szkolnictwa wyższego (licencjat 3 lata, magister 2 lata). Dla obywateli Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego nauka w Finlandii jest bezpłatna. Koszty związane są więc wyłącznie z transportem, zakwaterowaniem, opieką zdrowotną czy materiałami naukowymi.

Obowiązek szkolny nałożony jest na dzieci od 7. roku życia i upływa wraz z ukończeniem edukacji podstawowej lub po upływie 10 lat od rozpoczęcia kształcenia obowiązkowego. Na rok przed rozpoczęciem szkoły podstawowej dzieci mogą uczestniczyć w bezpłatnej edukacji przedszkolnej.

W Finlandii funkcjonuje 13 tradycyjnych uniwersytetów: 10 multidyscyplinarnych, 1 techniczny, 1 ekonomiczny i 1 artystyczny. Można również podjąć studia wojskowe w Akademii Obrony Narodowej.