Grammis – szwedzki odpowiednik nagrody Grammy

Najważniejsza nagroda muzyczna w Szwecji jest przyznawana od 1969 roku. Grammis w ponad 20 kategoriach przyznaje szwedzki oddział Międzynarodowej Federacji Przemysłu Fonograficznego (IFPI). Nagrody Grammis dają wgląd w szwedzkie listy przebojów, dlatego jest to cenne źródło wiedzy na temat topowych artystów ze Szwecji. Sprawdźmy, czego słuchają Szwedzi od 1969 roku!

Grammis w pigułce

●      Początkowo nagrody były przyznawane we wrześniu, a w latach 1991–2006 ceremonia odbywała się w lutym. Od 2022 roku nagrody Grammis są przyznawane w maju.

• Od 2024 roku ceremonia rozdania Grammis jest transmitowana na oficjalnym kanale wydarzenia na YouTube: https://www.youtube.com/@GrammisSverige.
• Nagrody są przyznawane w Sztokholmie, od 2022 roku na arenie Annexet w Stockholm Globe City.
• Przez 15 lat (1973–1987) nagrody Grammis nie były przyznawane, a w latach 1977–1987 zastąpiły je nagrody Svenska grammofonpriset.
• Przez lata zmieniały się kategorie nagród – w przeszłości przyznawano m.in. statuetki dla artystów reprezentujących muzykę sakralną, muzykę poważną czy muzykę ludową. Dziś mamy z kolei nagrody dla artystów jazzowych, hiphopowych czy hardrockowych.
• Aby zostać nominowanym do nagrody Grammis, artysta musi być obywatelem Szwecji lub mieć stałe miejsce zamieszkania w Szwecji. Jeżeli jest to grupa, co najmniej 50% jej członków musi być Szwedami lub mieć stałe miejsce zamieszkania w Szwecji. Artysta lub grupa może być obcokrajowcem i nie mieszkać w Szwecji, pod warunkiem że produkcja została zrealizowana przez szwedzką wytwórnię i jest pierwotnie przeznaczona na szwedzki rynek płytowy.

Laureaci Grammis w latach 1969–1972

Przyjrzyjmy się najpopularniejszym kategoriom, takim jak piosenkarz i piosenkarka  roku w kategorii muzyki popularnej. Podczas pierwszej ceremonii rozdania nagród w 1969 roku statuetki otrzymali Monica Zetterlund za utwór Gröna Små Äppleni Svante Thuresson za Du ser en man. Rok później Grammis przyznano Siw Malmkvist za piosenkę Underbara Siw i Östenowi Warnerbringowi za Du gör livet till en sång. Rok 1971 należał z kolei do urodzonej w Finlandii Lill Lindfors i jej utworu Mellan dröm och verklighet, a także do pochodzącego z Holandii barda Cornelisa Vreeswijka, który otrzymał nagrodę za album Poem, ballader och lite blues. Ten sam artysta dostał statuetkę rok później, tym razem za płytę Spring mot Ulla, Spring! Cornelis sjunger Bellman. W latach 1973–1987 nie przyznano nagród Grammis w żadnej kategorii.

Laureaci Grammis w latach 1988–1999

W pierwszym roku po przywróceniu nagród Grammis wprowadzono nowe kategorie, m.in. artystka pop/rock, artysta pop/rock i grupa pop/rock. Prestiżowe statuetki otrzymali wówczas Eva Dahlgren, Peter LeMarc i grupa Eldkvarn. W 1989 roku wyróżniono takich artystów, jak Marie Fredriksson (z kultowego Roxette), Mauro Scocco i zespół Wilmer X. W 1990 roku kategorie pop/rock podzielono na odrębne: zespołem pop został Visitors, zespołem rock ponownie Wilmer X, artystką pop Irma, artystką rock Eva Dahlgren, artystą pop Orup, a artystą rock Jakob Hellman. Najlepszą piosenką został utwór Evy Dahlgren Ängeln i rummet, a za debiut roku 1990 uznano Titiyo, której utwór Come Along stał się wielkim hitem w Polsce ponad dekadę później.

W 1991 roku znów zaszła zmiana w kategoriach: artystką pop/rock została Titiyo, artystą pop/rock Tomas Ledin, artystą roku Robert Broberg, a za najlepsze zespoły uznano Pontus & Amerikanerna (pop) oraz Freda’ (rock). Piosenką roku został utwór Tomasa Ledina En del av mitt hjärta. Rok 1992 należał do Roxette (najlepsza grupa pop), Wilmer X (grupa rock), Erica Gadda (artysta pop/rock) i Evy Dahlgren (artystka pop/rock, artysta roku i piosenka roku za Vem tänder stjärnorna). W 1993 roku w kategoriach pop/rock nagrodzono zespoły Docenterna i Popsicle, a także solistów Lisę Nilsson i Staffana Hellstranda. Artystką roku została Marie Fredriksson, a za najlepszą piosenkę uznano Himlen runt hörnet Lisy Nilsson. Nagrodę honorową jury otrzymał zespół ABBA.

W roku 1994 Grammis przyznano kultowej grupie Ace of Base, która stała się popularna również w Polsce. Statuetki otrzymali także Eric Gadd, Louise Hoffsten, Atomic Swing i Ulf Lundell. Piosenką roku uznano Lilla fågel blå Staffana Hellstranda. Grammis 1995 to przede wszystkim Brainpool, Bob hund, Mauro Scocco, Lisa Ekdahl oraz Stefan Sundström & Apache. Piosenkę roku nagrali Glenmark/Eriksson/Strömstedt – När vi gräver guld i USA. Zespołem roku 1996 została kultowa grupa Kent, natomiast statuetki dla najlepszych artystów otrzymali Rebecka Törnqvist, Peter LeMarc i Eva Dahlgren. Utwór roku 1996 to Det vackrasteCecilii Vennersten.

Grammis w latach 1997–1999 otrzymali m.in. The Cardigans, Dilba, Ulf Lundell, Gyllene Tider, Kent, Titiyo, Eagle-Eye Cherry, Eric Gadd, Jennifer Brown, Petter i Bo Kaspers orkester. Za najlepsze piosenki końcówki tysiąclecia uznano Gyllene Tider Gå & fiska! (1997), Cue Burnin’ (1998) oraz wielki hit Emilii Big Big World (1999), który do dziś można usłyszeć w polskich radiach.

Najlepsze piosenki lat 2000–2024

W nowym tysiącleciu nagrody Grammis w różnych kategoriach otrzymały takie gwiazdy szwedzkiej i światowej sceny, jak Kent, Robyn, The Knife, The Cardigans, Titiyo, September, Laleh, In Flames, The Hives, José González, Basshunter, Eric Prydz, Mando Diao, Lykke Li, Avicii, Swedish House Mafia, First Aid Kit, Tove Lo, Zara Larsson, Frans, Molly Sandén czy Benjamin Ingrosso.

Sprawdźmy, jakie piosenki uznano za największe hity nowego tysiąclecia w Szwecji:

• 2000: Patrik Isaksson Du får göra som du vill– piosenka opowiada o bliskim przyjacielu Isakssona, który zmarł w wyniku przedawkowania.
• 2001: The Ark It Takes a Fool to Remain Sane – cover tej piosenki w wykonaniu Omara Rudberga pojawił się w szwedzkim serialu Książęta, który można oglądać na Netfliksie.
• 2002: Titiyo Come Along – utwór zyskał międzynarodową sławę i znalazł się na listach w Austrii, Belgii, Danii, Finlandii, Francji, Niemczech, Włoszech, Holandii, Nowej Zelandii, Norwegii, Szwajcarii i Polsce.
• 2003: Kent Dom andra– pierwszy hit Kent, który trafił na szczyt szwedzkiej listy przebojów, pozostał na tej pozycji przez 4 tygodnie, a w zestawieniu spędził 21 tygodni.
• 2004: Per Gessle Här kommer alla känslorna (på en och samma gång) – utwór utrzymywał się na szwedzkiej liście przebojów łącznie przez 23 tygodnie, a przez 8 tygodni na pierwszym miejscu.
• 2005: Raymond & Maria Ingen vill veta var du köpt din tröja – Nikt nie chce wiedzieć, gdzie kupiłeś swój sweter to utwór o tym, że nie musisz być taki, jak wszyscy.
• 2006: Darin Money for Nothing – debiutancki singiel Darina został napisany i skomponowany przez Robyn.
• 2007: Martin Stenmarck 7milakliv – dwa lata wcześniej Stenmarck zajął 14. miejsce w Konkursie Eurowizji z utworem Las Vegas.
• 2008: Lars Winnerbäck i Miss Li Om du lämnade mig nu – 22 kwietnia 2012 roku utwór ostatecznie opuścił Svensktoppen po 240 tygodniach i tym samym nie udało mu się pokonać piosenki Du är min man Benny Anderssons Orkester, która na liście znajdowała się przez 278 tygodni.
• 2009: E.M.D. Jennie Let Me Love You – członkiem grupy E.M.D. był dobrze znany w naszym kraju Danny Saucedo, który ma ojca Polaka.
• 2010: Mando Diao Dance With Somebody – przed meczem bokserskim pomiędzy Władimirem Kliczko i Rusłanem Tjagajewem w 2009 roku zespół na prośbę Kliczki wykonał wersję piosenki Fight With Somebody.
• 2011: RobynDancing On My Own – laureatka Grammis została za ten utwór nominowana również do amerykańskiej nagrody Grammy.
• 2012: Avicii Levels – poza Szwecją utwór zajmował pierwsze miejsca na listach w Norwegii i znajdował się w pierwszej dziesiątce list przebojów w Austrii, Belgii, Danii, Holandii, Irlandii, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii.
• 2013: Stiftelsen Vart jag än går – piosenka zajmowała pierwszą lokatę na Svensktoppen przez 6 tygodni i znajdowała się na liście przez 40 tygodni.
• 2014: Håkan Hellström Det kommer aldrig va över för mig– utwór pochodzi z siódmego albumu Hellströma, który sprzedał się w 80 tysiącach egzemplarzy.
• 2015: Tove Lo Habits (Stay High) – ten międzynarodowy przebój zajął trzecie miejsce na amerykańskiej liście Billboard Hot 100 i stał się najwyżej notowaną piosenką szwedzkiego artysty na tej liście od czasu pierwszej lokaty The Sign Ace of Base w 1994 roku.
• 2016: Danny Saucedo Dör för dig – utwór artysty o polskich korzeniach dotarł do drugiego miejsca szwedzkiej listy przebojów.
• 2017: Frans If I Were Sorry – rok wcześniej Frans reprezentował z tą piosenką Szwecję w Konkursie Piosenki Eurowizji, gdzie zajął 9. miejsce. Piosenka była też oskarżana o plagiat utworu Catch & Release Matta Simonsa.
• 2018: Zara Larsson Only You – w Niemczech, Austrii i Szwajcarii singiel ukazał się w duecie z Neną, a we Francji i Kanadzie z Olivierem Dionem.
• 2019: Robyn Missing U – pierwszy solowy singiel Robyn od 8 lat.
• 2020: Avicii (feat. Aloe Blacc) SOS – pierwszy pośmiertny singiel zmarłego w 2018 roku Tima Berglinga, który był znany jako Avicii.
• 2021: Victor Leksell Svag – piosenka przez 19 tygodni pozostawała na szczycie Svensktoppen, a była notowana na liście przez łącznie 47 tygodni.
• 2022: Miriam Bryant & Victor Leksell Tystnar i luren – rok 2022 ponownie należał do Leksella, tym razem w duecie ze szwedzko-fińską piosenkarką.
• 2023: LOAM & ADAAM FAKKA UR – utwór spędził na szwedzkiej liście 39 tygodni, w tym 4 razy zajął pierwszą lokatę.
• 2024: Bolaget Ikväll igen – piosenka znajdowała się przez 63 tygodnie na szwedzkiej liście i aż 10 razy zajmowała pierwszą lokatę.

Podczas ceremonii w 2024 roku nagrody Grammis przyznano w 23 kategoriach. Za najlepszy album uznano Oas Dina Ögon, artystą roku został Thomas Stenström, a zespołem electro/dance Cobrah. W kategorii hiphop nagrodzono C.Gambino, a statuetkę za album metalowy zgarnął zespół In Flames. Za najlepszy teledysk uznano Countdown To Shutdown The Hives, a debiutantem roku został Eah Jé.

Pełna lista artystów, którzy zdobyli Grammis w różnych kategoriach znajduje się na stronie https://grammis.se/om-grammis/grammisvinnare-genom-aren/. Jeśli chcesz być na bieżąco ze szwedzkimi hitami, warto też śledzić Sverigetopplistan.se, gdzie znajdziesz notowania singli, i albumów artystów szwedzkich oraz międzynarodowych, a także najlepsze płyty i utwory jazzowe, metalowe i klasyczne.