Edukacja w Szwecji

Jesteś nowy w Szwecji, studiujesz, masz dziecko, które nie zna języka, albo sam chcesz zapisać się na kurs? Wszystkie porady dotyczące edukacji w Szwecji znajdziesz w naszym miniporadniku!

O edukacji w Szwecji

Szwecja oferuje zarówno nowo przybyłym Polakom, jak i tym, którzy w Szwecji mieszkają już jakiś czas, sporo możliwości. Nie tylko w sferze zawodowej Polak może poczuć się bezpiecznie i wygodnie, także szwedzka oświata i edukacja zapewnia obcokrajowcom sprzyjające warunki rozwoju. Nie bez kozery w wyobrażeniach wielu Europejczyków Szwecja jest rajem dla jej mieszkańca. Jedno jest pewne – aby cieszyć się pełnią możliwości w Szwecji, z całą pewnością warto rozejrzeć się na samym początku za dobrym kursem języka szwedzkiego.

Języki na wyciągnięcie dłoni

Po naukę możemy zwrócić się zarówno do państwowej, jak i prywatnej placówki językowej. Wartym odnotowania jest fakt, iż prawo do bezpłatnego szkolenia sfi (Svenska För Invandrare – szwedzki dla cudzoziemców) na terenie np. Sztokholmu przysługuje osobom powyżej 16 roku życia, zameldowanym w Sztokholmie. Uczestnictwo oraz literatura szkoleniowa są bezpłatne. Nauka w Sfi obejmuje również wycieczki terenowe oraz elementy kształcenia kulturowego i socjalnego. Po ukończonym Sfi można kontynuować naukę w szkole dla dorosłych (Komvux). Można też skorzystać z odpłatnych kursów językowych, które organizowane są przez m.in. Folkuniversitetet (www.folkuniversitetet.se) – ceny wahają się w granicach 2500kr za trzydzieści lekcji. Kursy języka szwedzkiego dla przyszłych studentów (Svenska För Akademiker) oraz kursy szwedzkiego jako drugiego języka organizowane są nieomal na wszystkich uniwersytetach oraz szkołach wyższych. Aby rozpocząć taki kurs, należy zdać egzamin wstępny, na który trzeba się zgłosić z wyprzedzeniem, bądź ukończyć wcześniej kurs języka szwedzkiego B. Kursy językowe, często za symboliczną opłatą, organizowane są również przez niektóre polonijne organizacje.

Jak studiować w Szwecji?

Nie tylko legalna praca w Szwecji to marzenie większości Polaków. Każdy z dłużej mieszkających w tym kraju rodaków prędzej czy później zaczyna rozglądać się za możliwością podniesienia swoich kwalifikacji zawodowych. W Szwecji,podobnie jak w Polsce, studia są bezpłatne. Jedyne koszty, które należy ponieść, to opłaty za uczestnictwo w obowiązkowych stowarzyszeniach oraz zakup literatury i podręczników. Biedniejsi studenci mają możliwość ubiegania się o pomoc państwa za pośrednictwem wydziału pomocy studentom CSN (centrala studiestödsnämnden). Na stronie internetowej www.csn.se obliczymy samodzielnie wysokość zasiłku przysługującego danej osobie.

Podstawowym warunkiem przyjęcia na uczelnię wyższą jest ukończony szwedzki B (Svenska B), bądź szwedzki jako drugi język B (SAS B). Dodatkowym wymogiem jest udowodniona znajomość języka angielskiego, czyli świadectwo z języka angielskiego przynajmniej na poziomie A. Jeśli dysponujemy świadectwem ze szkoły średniej, na którym mamy zaliczony angielski, jest on traktowany jako ukończony poziom podstawowy, nawet jeśli możemy pochwalić się bardzo dobrą znajomością tego języka. Aby zostać przyjętym na uczelnię będziemy musieli uzupełnić tę formalną różnicę.

W Szwecji uczniowie nie zdają egzaminu maturalnego. Przy kwalifikacjach na uczelnię wyższą główną rolę odgrywa średnia ocen ze świadectwa ukończenia szkoły średniej. Dlatego warto zadbać o szwedzką wersję swoich świadectw i dyplomów. Aby polskie świadectwo szkolne stało się ważne należy je poddać weryfikacji. Aby sprawdzić dokument musimy wysłać blankiet zgłoszeniowy (dostępny na www.vhs.se) wraz z kopią świadectwa ukończenia szkoły średniej oraz kopię jego tłumaczenia na język angielski bądź szwedzki (wykonane przez tłumacza przysięgłego). Weryfikacja może potrwać nawet do sześciu miesięcy. Natomiast wykształcenie wyższe można poddać nostryfikacji. Ekspertyza podaje dokładnie jakiemu szwedzkiemu wykształceniu dany dyplom odpowiada. Nostryfikacja dyplomów jest bezpłatna i trwa najdłużej cztery miesiące. Więcej informacji znajdziemy na stronie internetowej www.hsv.se

Podania na studia składa się za pośrednictwem strony www.studera.nu. Można ubiegać się tam o miejsce na niemal każdej szwedzkiej uczelni. Cały proces od samego złożenia podania do ostatecznej decyzji można śledzić w Internecie. W Szwecji można dostać się tylko na jeden kierunek studiów. Już podczas wypełniania podania w Internecie trzeba starannie ponumerować kierunki, od tych, na które najbardziej chcemy się dostać do tych mniej ważnych. Jeżeli podczas naboru okaże się, że mamy wystarczającą ilość punktów na kierunek numer jeden, to pozostałe kierunki zostają anulowane. Terminy składania wniosków przypadają na miesiąc kwiecień i październik.

Niektóre szkoły wyższe organizują tzw. otwarte wejście (öppeningång) dla studentów, którzy nie są zdecydowani co do wyboru kierunku studiów. Przykładem jest KTH w Sztokholmie, gdzie po ukończonym pierwszym roku na otwartym wejściu, otrzymuje się gwarantowane miejsce na programie inżynierskim.

Język ojczysty dostępny w szkołach

Szwecja bardzo odpowiedzialnie dba o obcokrajowców w zakresie nauki języków ojczystych. Szkoły podstawowe w Szwecji mają obowiązek stworzenia warunków sprzyjających zachowaniu i rozwijaniu języka ojczystego tych uczniów oraz wzmocnieniu ich tożsamości narodowej. Uczeń ma kilka możliwości wyboru– jako dodatkowy język od klasy szóstej (språkval), przedmiot wybieralny (elevensval) z propozycji szkoły w klasie siódmej, może też wybrać go jako zajęcia pozalekcyjne. Za organizację tych zajęć odpowiedzialna jest szkoła. Rodzice zainteresowanego nauką języka polskiego ucznia składają do wychowawcy klasy lub dyrektora szkoły podanie, którego druk powinien dostarczyć wychowawca ucznia.

Także w szkołach gimnazjalnych istnieją możliwości rozwijania języka ojczystego dla uczniów z rodzin cudzoziemskich. W propozycjach kursów w ramach ogólnopaństwowego programu nauczania dla szkół ponadpodstawowych znajdują się trzy różne kursy z nauczaniem języków ojczystych: aktywna dwujęzyczność (Aktivtvåspråkighet), język ojczysty A (Modersmål A) i język ojczysty B (Modersmål B).

Język ojczysty jest w takich przypadkach, zarówno w szkole podstawowej, jak i średniej, przedmiotem z własnym programem nauczania i własnymi kryteriami ocen. Traktowany jest na równi z innymi przedmiotami.

Twoje dziecko w szwedzkiej szkole

W szkołach, do których przybywa dużo uczniów nieznających języka szwedzkiego, organizuje się klasy przygotowawcze (förberedelseklasser). Uczęszczają do nich tylko uczniowie nieznający języka. W jednej takiej klasie jest około 6 – 8 uczniów, z którymi pracują nauczyciele wyspecjalizowani w nauczaniu języka szwedzkiego jako obcego (svenska A). W innych szkołach organizuje się grupy dwu, trzyosobowe lub prowadzi się indywidualną naukę języka szwedzkiego z wykwalifikowanym nauczycielem.

O tym, jak długo uczeń będzie chodził do klasy przygotowawczej decydują postępy ucznia w nauce języka szwedzkiego. Pojęcie „przyuczanie w języku ojczystym” ucznia obejmuje również wdrażanie ucznia w szwedzki system szkolnictwa, w jego podstawowe wartości i formy pracy. Proces ten obejmuje najczęściej również rodziców nowoprzybyłego ucznia. Przyuczanie prowadzone jest w dużym stopniu przez dwujęzycznego nauczyciela w Szwecji zwanym „modersmålslärare”, przy współpracy z personelem szkoły.

Warto wiedzieć

●  W Szwecji jest możliwość zapisania się na darmowy kurs szwedzkiego dla cudzoziemcówSFI (SvenskaFörInvandrare)

●  Folkuniversitetet (www.folkuniversitetet.se) – tu możesz zapisać się na płatny kurs języka szwedzkiego. Cena: 2500kr za trzydzieści lekcji.

●  W celu weryfikacji świadectwa polskiej szkoły średniej, należy zgłosić się do VHS (Verketförhögskoleservice). Więcej informacji znajdziemy na www.vhs.se.

●  Warto też zadbać o szwedzką wersję swoich świadectw i dyplomów. Aby polskie świadectwo szkolne stało się ważne należy je poddać weryfikacji. Aby sprawdzić dokument musimy wysłać blankiet zgłoszeniowy (dostępny na www.vhs.se) wraz z kopią świadectwa ukończenia szkoły średniej oraz kopię jego tłumaczenia na język angielski bądź szwedzki (wykonane przez tłumacza przysięgłego).

●  Studia w Szwecji są bezpłatne, jedyne koszty, które należy ponieść, to opłaty za uczestnictwo w obowiązkowych stowarzyszeniach oraz zakup literatury i podręczników.Podania składa się za pośrednictwem strony www.studera.nu.

● CSN – centrala studiestödsnämnden – to wydział pomocy biedniejszym studentom.